Komunikaty

Posłowie niemal jednogłośnie zagłosowali za przyjęciem ustawy o „wakacjach kredytowych”. Choć obecnie priorytetem powinno być zduszenie wymykającej się spod kontroli inflacji, politycy opowiedzieli się za programem powszechnym, który poważnie utrudni zadanie Radzie Polityki Pieniężnej. Wszelkie racjonalne pomysły kierowania wsparcia tylko do osób znajdujących się w faktycznie trudnej sytuacji ustąpiły antybankowemu populizmowi głoszonemu przez niemal wszystkie opcje polityczne. 

PO postanowiła nie przedstawiać pomysłów na reformy, które zapewniłyby polskiej gospodarce szybki wzrost w kolejnych latach. Zamiast tego bierze udział w festiwalu nieprzemyślanych obietnic, proponując dwa wielkie programy „zrzucania pieniędzy z helikoptera” – pomocy dla kredytobiorców i podwyżek wynagrodzeń w sektorze publicznym – dorzucając do tego pomysł powołania nowych funduszy. Jednocześnie nie sprzeciwia się populistycznym pomysłom wydatkowym będącego u władzy PiS-u. Populistyczne pomysły nigdy nie mają dobrego uzasadnienia. Tym bardziej należy uznać je za szkodliwe i nieuzasadnione w warunkach kilkunastoprocentowej inflacji, gdy podwyżkom stóp procentowych powinna towarzyszyć wstrzemięźliwość fiskalna.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) inflacja w Polsce (mierzona wskaźnikiem cen i usług konsumpcyjnych, tzw. CPI - Consumer Price Index) w kwietniu br. wyniosła 12,4%. W przestrzeni publicznej pojawiła się jednak liczba 22% jako poziom inflacji w kwietniu. 12 maja br. przywoływał ją Donald Tusk, twierdząc, że to „prawdziwa” inflacja w kwietniu. To twierdzenie jest nieprawdziwe.

W lutym miasto st. Warszawa zamieściło w Biuletynie Zamówień Publicznych informację o zamiarze zawarcia umowy w tzw. trybie in-house z Miejskim Przedsiębiorstwem Oczyszczania w Warszawie na odbiór odpadów komunalnych z dzielnic Białołęka, Targówek, Ochota, Ursus, Włochy, Śródmieście, Bemowo, Wola i Mokotów na lata 2022-2026. Postępowanie krytykują prywatni przedsiębiorcy konkurujący na rynku wywozu śmieci (w związku z zamówieniem do Krajowej Izby Odwoławczej trafiło aż 30 odwołań), a z krytycznym wobec postępowania miasta wnioskiem do Minister Klimatu i Środowiska oraz Ministra Rozwoju i Technologii wystąpił Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców. Sytuacja ta powinna zwrócić uwagę na wykorzystanie przepisów dot. zamówień w trybie in-house oraz posłużyć jako bodziec do zmian w zakresie prawa zamówień publicznych. 

Podpisana przez Prezydenta ustawa o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego  [dalej: ustawa sankcyjna] w założeniu miała stanowić polskie dopełnienie unijnych działań i sankcji ustanowionych wobec rosyjskich oligarchów. Jednakże dokładniejsza analiza treści ustawy doprowadza do wniosku, że może ona stanowić jedynie pozorowane działania, które rykoszetem uderzą w inne podmioty. Głównym problemem pozostaje niezwykle skrótowa oraz grożąca skrajną arbitralnością procedura wpisywania nowych podmiotów na czarną listę mrożącą majątki. Nie doszło również do sprecyzowania zasad ewentualnej współpracy międzynarodowej poza rodzajem stosowanych sankcji. Dodatkową kwestią jest również brak realistycznie skutecznego postępowania weryfikacyjnego przed do-konaniem wpisu na listę, który cechuje z kolei jego natychmiastowa wykonalność.

Propozycja „zamrożenia stawek WIBOR” dla kredytów ze zmienną stopą oznacza, że ci,  którzy mimo przedstawionych informacji zdecydowali się na podjęcie ryzyka, mieliby zostać objęci specjalną ochroną, natomiast ci bardziej ostrożni, którzy zdecydowali się na droższy kredyt z okresowo stałą stopą, płaciliby wciąż tyle samo co wcześniej i wciąż więcej niż kredytobiorcy, którzy wybrali kredyt o zmiennej stopie.

Pomysły powszechnego zamrożenia stawek WIBOR dla kredytów hipotecznych nie znajdują ekonomicznego uzasadnienia. W czasie, gdy stopy procentowe były rekordowe niskie, banki prowadziły dość ostrożną politykę kredytową. Zatem należy domniemywać, że większość kredytobiorców jest w stanie płacić wyższe raty. Dla osób, które są w faktycznie trudnej sytuacji finansowej, istnieją już instrumenty  wsparcia jak Fundusz Wsparcia Kredytobiorców przy Banku Gospodarstwa Krajowego. Jednak to, że jakaś grupa może nie być w stanie udźwignąć obecnych obciążeń, nie oznacza, że wsparcie należy się każdemu, kto w ciągu ostatnich kilkunastu lat zaciągnął kredyt

Jeśli Adam Glapiński oświadcza, że kierowana przez niego instytucja „zobaczy”, co zrobi, ale „nie wyklucza reinwestycji” i „jest jeszcze przed tą decyzją”, to w istocie mówi, że nie wyklucza rażącego złamania Konstytucji i ustawy o NBP, ale takiej decyzji jeszcze nie podjęto. Ale nawet jeśli po głębszej refleksji zarząd NBP postanowi nie łamać po raz kolejny prawa, to i tak nonszalanckie oświadczenie prezesa poszło w świat, podkopując zaufanie rynków do polskiego pieniądza.

W obecnej sytuacji potrzebujemy nie kreatywnych zmian prawnych, lecz planu budowy bezpieczeństwa militarnego, który nie naruszałby stabilności finansów publicznych i rozwoju krajowej gospodarki. Strategia nieodpowiedzialnego zwiększania wydatków państwa i zadłużenia kraju może skończyć się bardzo wysoką inflacją, kolejnymi podwyżkami stóp procentowych i destabilizacją gospodarki. Godziłoby to zarówno w obronność kraju, jak i w sytuację ekonomiczną obywateli.

Faktyczne działania rządzących, sprzeczne z deklaracjami współpracy wygłaszanymi publicznie, wskazują nieomal na wewnętrzny sabotaż funduszy z unijnego Funduszu Odbudowy, które w istocie mogłyby trafić już do Polski. Odmowę procedowania w sprawie polskiego KPO ze strony Komisji Europejskiej należy rozpatrywać w kategoriach dbałości o bezpieczeństwo finansowe Unii Europejskiej. Polska – oprócz odmowy spełnienia warunków „praworządnościowych” – odmawia również przystąpienia chociażby do Prokuratury Europejskiej, której głównym zadaniem pozostaje prowadzenie niezależnych postępowań w sprawie możliwych nadużyć finansowych w odniesieniu do finansów unijnych.