Komunikaty

Straż graniczna, policja, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Żandarmeria Wojskowa, organy kontroli skarbowej, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Służba Wywiadu oraz Kontrwywiadu Wojskowego – wszystkie te służby posiadają ustawowe kompetencje do stosowania tzw. kontroli operacyjnej – potocznie zwanej podsłuchem. Czy oznacza to jednak bezgraniczną licencję na szpiegowanie obywateli? Mówiąc o kontroli operacyjnej w demokratycznym państwie prawa zgodnie z rozumieniem art. 2 Konstytucji, mówimy w końcu o takim środku wykrywania przestępczości, który dalece ingeruje w obywatelskie prawo do prywatności.

Spoglądając na mijający rok zwykle analizujemy go pod kątem najważniejszych wydarzeń. Poniżej przedstawiamy pięć najbardziej szkodliwych i groźnych wydarzeń prawnych w Polsce, z którymi w 2021 r. musieli się zmierzyć prawnicy oraz społeczeństwo. Nie wiemy, co przyniesie nadchodzący rok, ale możemy założyć, że z pewnością wiele z wymienionych tu tematów powróci ze zdwojoną siłą, jako kolejne zagrożenia dla demokratycznego państwa prawa.

Każdy z przewidzianych w Konstytucji stanów wyjątkowych może zostać wprowadzony dopiero w sytuacji, w której spełnione zostaną warunki określone w konstytucji i ustawach. To właśnie ten fakt doprowadził do wprowadzenia quasi-stanu klęski żywiołowej w trakcie trwania pandemii COVID-19 oraz do nadużycia stanu wyjątkowego na granicy z Białorusią celem wprowadzenia ograniczeń praw i wolności konstytucyjnych.​

Obecny Trybunał Konstytucyjny w ramach swojej dotychczasowej działalności niewiele przypomina Trybunał powołany celem zagwarantowania bezpieczeństwa prawnego obywateli. Dziś może być widziany przede wszystkim jako orzecznicze ramię władzy wykonawczej wspierające niektóre decyzje rządzących oraz zwalczające nieprzychylne obecnej władzy wyroki i postanowienia trybunałów zagranicznych.

Ze względu na swój mechanizm – pozostawiający w dużej mierze w gestii podmiotu wydającego dane rozporządzenie jego treść – akt ten winien być stosowany w sposób ograniczony jego celem: wykonaniem regulacji zawartych w ustawie. Tymczasem, rozporządzenia coraz częściej stają się wygodnym narzędziem wykorzystywanym w sposób sprzeczny wobec zasady demokratycznego państwa prawa jako obejście bardziej skomplikowanej drogi legislacyjnej, jaką jest zmiana lub przyjęcie nowej ustawy. Rozporządzenie nie jest jednak aktem jedynowładztwa i nie powinno jako takie być traktowane.