W Przeglądzie FOR polecamy ciekawe publikacje, które nie powstały
w Forum Obywatelskiego Rozwoju
Publikacje nie muszą być zbieżne ze stanowiskiem FOR
20 września 2023 r.
Arkadiusz Sieroń: Rada Polityki Pieniężnej na wrześniowym posiedzeniu obniżyła stopę referencyjną o 0,75 pp. do 6 z 6,75 proc., na którym to poziomie znajdowała się od września 2022 r. Była to pierwsza obniżka od 2020 r. Po niespodziewanym zapauzowaniu podwyżek rok temu oraz obniżaniu się stopy inflacji ruch w dół był, rzecz jasna, tylko kwestią czasu. Niemniej decyzja RPP jest zaskakująca. Dlaczego?
20 września 2023 r.
Witold Gadomski: Chciwość to cecha homo oeconomicus, który dąży do osiągnięcia jak największej nagrody - zysku, wynagrodzenia, premii. Pojęcie to dotyczy nie tylko bankierów, ale znacznej większości ludzi.
Gazeta Wyborcza: Okiem liberała. Państwo nie chroni nas przed kryzysami
20 września 2023 r.
The Economist: The “Factory Asia” model of the late 20th century, in which the continent produced products for American and European consumers, provided an astonishing boost to the prosperity of China, Japan, South Korea and Taiwan. In 1990 just 46% of Asian trade took place within the continent, as enormous volumes of goods flowed to the West. Yet by 2021 that figure had reached 58%, closer to European levels of 69%.
The Economist: As America’s influence wanes, Asian economies are integrating
14 września 2023 r.
Alexander William Salter: Slowly but persistently, inflation is falling. The Bureau of Labor Statistics announced the Personal Consumption Expenditures Price Index (PCEPI) increased 0.2 percent in July. Over the past year, prices are up 3.3 percent overall and 4.2 percent excluding food and energy. The backwards-looking figures, however, don’t give us the best picture of where the economy is headed. Recent data show we’re finally winning the fight against dollar depreciation.
14 września 2023 r.
Lipton Matthews: Chińczycy są obecni na Jamajce od XIX wieku. Po zniesieniu niewolnictwa plantatorzy uważali, że nowo wyzwoleni czarni nie będą chętni do pracy na plantacjach, a eksodus byłych niewolników z plantacji potwierdził ich podejrzenia. Aby wypełnić luki w sile roboczej, plantatorzy uciekali się do importowania pracowników. Dlatego też wprowadzono formalny system pracy kontraktowanej, aby przyciągnąć pracowników z Azji i Afryki.
14 września 2023 r.
Sebastián Edwards: For 16 years after Augusto Pinochet's coup on September 11, 1973, Chile was subjected to a military dictatorship, widespread human-rights abuses, and an extraordinarily successful free-market experiment. Today, Chileans are still grappling with a legacy that is as abhorrent as it is enviable.
14 września 2023 r.
The Economist: Nothing is possible without people. Nothing is lasting without institutions,” noted Jean Monnet, one of the European Union’s founding fathers. The growth of the European Central Bank (ecb) from humble beginnings, as the guardian of a nascent currency, to one of the great powers in European politics might have surprised even the master technocrat himself. Having recently turned 25, the institution is so mighty that it now faces a tough question. Does it know when to stop?
The Economist: Has the European Central Bank become too powerful?
5 września 2023 r.
Onet: Szacunki dotyczące rachunków za energię w 2024 r. wskazują, że odejście od mrożenia cen energii może przynieść nam ich skokowy wzrost, nawet o 70 proc. URE czeka na wnioski taryfowe firm.
5 września 2023 r.
Karras Lambert, Tate Fegley, Rosolino A. Candela, Peter J. Boettke, Steven E. Phelan, Nikolai Wenzel, J. Philipp Dapprich: The socialist calculation debate is amongst the foremost paradigmatic clashes in the history of economic thought. On one side are the “Austrians” Ludwig von Mises, F. A. Hayek, and their followers. On the other side are “socialists” of different varieties, from orthodox Marxists to neoclassical mathematical economists who consider feasible the separation of production from distribution.
5 września 2023 r.
Marcin Lewandowski: We współczesnej polityce monetarnej oczekiwania inflacyjne, czyli te dotyczące przyszłego poziomu cen w gospodarce, odgrywają centralną rolę. To na ich podstawie podejmowane są decyzje o bieżącej konsumpcji, negocjacjach płacowych czy inwestycjach. Jakie procesy stoją za formowaniem się oczekiwań inflacyjnych przez gospodarstwa domowe?
5 września 2023 r.
The Economist: Javier milei arrives five minutes early to his interview with The Economist and cuts to the chase. “My goal is to get the country back on its feet,” he says, “so that within 35 to 45 years Argentina can once again be a world power.”
The Economist: Meet Javier Milei, the front-runner to be Argentina’s next president
25 sierpnia 2023 r.
Johan Norberg: The main difference between Sweden’s strategy and that of most other countries was that it mostly relied on voluntary adaptation rather than government force.
25 sierpnia 2023 r.
Piotr Karnaszewski, Filip Kowalik: Arkadiusz Muś zbudował miliardowy biznes Press Glassu dzięki ekspansji zagranicznej. Jest krytykiem polityki PiS. Uważa, że odbiera ona szanse na życie w otwartym państwie oraz budowanie tu konkurencyjnych firm.
Forbes: Gospodarka słabnie, ale dla PiS ważniejsze jest referendum ws. płotu na granicy
25 sierpnia 2023 r.
Art Carden: We have made fantastic strides in our understanding of how the physical and social worlds work. While the Great Enrichment of the last three centuries or so that happened because we adopted the Bourgeois Deal of “Leave Me Alone and I’ll Make You Rich” has lifted us to standards of living our ancestors could not have imagined. However, the prosperity we enjoy is constantly under attack by a political monster that never stops putting obstacles along the road to riches.
AIER: The Three-Headed Monster Giving Us Lousy Public Policy
25 sierpnia 2023 r.
Auguste Nefftzer: Liberalizm jest świadomością tego, że wolny człowiek ma swoje prawa i swoje obowiązki; jest to poszanowanie i praktyka wolności; jest to tolerancja i swoboda. „Żyj i pozwól żyć” może być uznane za jego motto, ale pod warunkiem, że nie będzie się do niego przywiązywać żadnej idei sceptycyzmu czy obojętności, ponieważ liberalizm wyznaje jedną wiarę — wiarę w postęp, przekonanie, że wolność jest dobra i dąży do dobra, że prawda jest osiągana przez dyskusję i że nieograniczona poprawa jest naturalnym kierunkiem rozwoju ludzkości.
24 sierpnia 2023 r.
Witold Gadomski: Chiny nie mogły utrzymać w nieskończoność tempa wzrostu zbliżonego do 10 proc. rocznie, jednak obecny silny spadek dynamiki ma związek z odwrotem od wolnego rynku.
24 sierpnia 2023 r.
Donald J. Boudreaux: Supporters of industrial policy often argue in the following way: Sometime in the past government raised Smith’s taxes, gave the proceeds to Jones, and Jones then used these proceeds to build a better mousetrap; it follows that government is responsible for better mousetraps in particular, and, more generally, for whatever contribution better mousetraps make to economic growth and human flourishing.
24 sierpnia 2023 r.
Frank Shostak: Warto zauważyć, że to, co spowodowało wzrost cen towarów na różnych rynkach, to wzrost nadwyżki pieniężnej lub płynności pieniężnej w odpowiedzi na wzrost podaży pieniądza.
17 sierpnia 2023 r.
Witold Gadomski: Co zostało z marzeń Hayeka, wielkiego zwolennika integracji i jednego z najważniejszych myślicieli liberalnych XX wieku w dzisiejszym funkcjonowaniu Unii Europejskiej? Co zasługuje na uznanie, a na co można się zżymać?
Gazeta Wyborcza: Unia Europejska okiem liberała: o co można mieć pretensje do Brukseli?
17 sierpnia 2023 r.
Léonie de Jonge, Anna-Sophie Heinze: Across the European continent, far-right parties are soaring in opinion polls. As the far right continues establishing its presence on the mainstream political stage, the urgency to address its rise and normalisation cannot be overstated. But which strategies are effective when and why?
17 sierpnia 2023 r.
Gary M. Galles: Literary accounts of the alleged horrors of the industrial revolution are many. Some of these accounts focus on the aesthetics of Britain’s fast-changing economy of two centuries ago.
17 sierpnia 2023 r.
The Economist: A typical economist does not have all that much in common with a typical protester in a failing dictatorship. Dismal scientists favour cautious lessons, carefully crafted and suitably caveated, backed by decades of data and rigorous modelling. Protesters need electrifying arguments and gargantuan promises about just how good life will be as soon as their aims are achieved, since that is how you recruit people to a cause.
10 sierpnia 2023 r.
Witold Gadomski: Pomysły powrotu do litery ustawy Wilczka są nierealne. Otoczenie, w jakim działają przedsiębiorstwa, jest zupełnie inne niż to sprzed trzech dekad. Można natomiast spróbować tak napisać prawo gospodarcze, by było przyjazne dla biznesu.
Gazeta Wyborcza: Potrzebne sprawne państwo i zaufanie, a nie nowa "ustawa Wilczka"
10 sierpnia 2023 r.
Gary M. Galles: In other words, the campaign to tighten rent controls in California, as in every other jurisdiction where the issue is in play, relies on voters’ ongoing ignorance and misunderstanding of the realities of the rental housing market. That is why such efforts would make things worse rather than better, but still stand a chance of political passage.
10 sierpnia 2023 r.
Adrian Łazarski: Zdawać by się mogło na pierwszy rzut oka, że stoicyzm prowadzi do ascezy i rezygnacji ze wszelkich dóbr materialnych jako niepotrzebnych i niewartych zabiegania – w końcu stoik nie będzie się nimi zbytnio cieszył. W rzeczywistości stoicy odrzucali model życia kontemplacyjnego, poświęconego namysłowi, bo postrzegali go jako formę wyrafinowanego hedonizmu.
10 sierpnia 2023 r.
Jakub Mikulski: Partia, która realizowałaby postulaty przedsiębiorców, dotyczące m.in. wzmocnienia integracji z UE czy reformy systemu ubezpieczeń społecznych, mogłaby potencjalnie liczyć na głosy nawet 40 proc. Polaków.
1 sierpnia 2023 r.
Jon Miltimore: A fresh study out of University of California, San Francisco suggests that losing income is the single biggest driver of homelessness — ahead of mental illness, drug addiction, and other causes — the study authors say.
FEE.org: Minimum wage laws increase homelessness, new study finds
1 sierpnia 2023 r.
The Economist: Paris, rome, amsterdam: Americans are everywhere you look in Europe these days, sweltering as they queue for tourist attractions in the midst of a heatwave. One place where they are apparently not welcome is Brussels. A proposal by the European Commission to appoint an American citizen, Fiona Scott Morton, as chief economist to its competition arm fell through on July 19th.
The Economist: A spat in Brussels pits an open vision of Europe against an insular one
1 sierpnia 2023 r.
Dalibor Rohac: Granting candidate status to Ukraine and Moldova in June 2022 was an important and worthwhile step taken by the EU. Yet, as currently devised, the accession process is long, complex, process-oriented, and ridden with uncertainties.
EPICENTER: Fast tracking Ukraine - Why granting membership will benefit the EU?
27 lipca 2023 r.
Idrees Kahloon: In the U.S., opinion poll after opinion poll shows that immigrants are deeply optimistic about the course of their adopted country. Demographic transitions have often been marred by oppression and violence. If America’s proceeds peacefully, it would mark success for one of the greatest experiments any democracy has ever tried, and help secure economic primacy over closed and sclerotic societies like China’s.
The New Yorker: Economists love immigration. Why do so many Americans hate it?
27 lipca 2023 r.
Przemysław Rapka: Politycy zaczynają prześcigać się w wielkich programach, które mają ułatwić ludziom życie. W ostatnim czasie głośno jest o przedstawionym przez rząd projekcie kredytu na 2 procent (plus marża banku) oraz pomyśle Donalda Tuska na kredyt 0 procent.
Instytut Misesa: Tanie kredyty hipoteczne to kosztowne kłopoty
27 lipca 2023 r.
Karolina Hytrek-Prosiecka: O tym, co teraz jest najważniejsze na rynku pracy w Polsce, kim są naprawdę bezrobotni i komu zagraża automatyzacja.
NEXT Gazeta.pl: Co się dzieje na rynku pracy? "W Polsce żyjemy z obsesją stopy bezrobocia"
27 lipca 2023 r.
Witold Gadomski: Co zostało z marzeń Hayeka, wielkiego zwolennika integracji i jednego z najważniejszych myślicieli liberalnych XX wieku w dzisiejszym funkcjonowaniu Unii Europejskiej? Co zasługuje na uznanie, a na co można się zżymać?
Gazeta Wyborcza: Unia Europejska okiem liberała: o co można mieć pretensje do Brukseli?
20 lipca 2023 r.
Tomas Pueyo: Our intelligence has been able to eliminate the scarcity of some human work, energy, raw materials, and land. The only reason why we haven’t been able to eliminate all these scarcities is because of the fundamental scarcity: intelligence. With more of it, we could have eliminated all the other scarcities.
Uncharted Territories: Infinite intelligence solves most problems
20 lipca 2023 r.
Łukasz Jasiński: System cen może efektywnie pełnić swoją funkcję tylko w warunkach rynkowych. Kiedy dana część gospodarki nie podlega dostatecznie konkurencyjnym procesom rynkowym, należy liczyć się z możliwością manipulacji cenami.
20 lipca 2023 r.
Adrian Łazarski: Gdy pojęcie wolności na dobre zagościło w kulturze Greków, stało się w końcu przedmiotem filozoficznej analizy. Tym razem zobaczymy, jak je rozumiały największe umysły tamtych czasów, czyli Platon i jego uczeń Arystoteles.
20 lipca 2023 r.
Witold Gadomski: Nie wystarczy, że opozycja będzie rządzącym wytykać prywatę, pazerność, nepotyzm. Musi przekonać wyborców, że ma pomysł, jak tego uniknąć w przyszłości.
Gazeta Wyborcza: Jak raz a dobrze pogonić tłuste koty? Oto skuteczna recepta
13 lipca 2023 r.
Zilvinas Silenas: Ogromny dług publiczny, astronomiczna stopa bezrobocia, gospodarka hamuje, niepracujący ludzie otrzymują pieniądze od rządu. Brzmi jak pandemia COVID-19, ale w zasadzie chodzi mi o Niemcy po I wojnie światowej.
Instytut Misesa: Czego Republika Weimarska uczy nas o bezwarunkowym dochodzie podstawowym?
13 lipca 2023 r.
Grzegorz SIemiończyk: Eksplozji inflacji w ostatnich latach towarzyszył wzrost zysków firm oraz ich udziału w PKB, co odbyło się kosztem udziału płac. To jednak nie oznacza, jak twierdzą zwolennicy tezy o „greedflacji”, że firmy wykorzystały gospodarcze szoki, aby utuczyć się na krzywdzie pracowników.
13 lipca 2023 r.
Justus Enninga: More and more citizens around the world do not believe that market liberal democracies are up to the challenge of climate change. Instead, they favour radical solutions. Important parts of the environmentalist literature build on this fertile ground, reject liberal democracy and markets, and openly flirt with authoritarian solutions to environmental challenges.
6 lipca 2023 r.
Przemysław Rapka: Ważnym elementem austriackiej teorii cykli koniunkturalnych jest pojęcie konsumpcji kapitału. To pojęcie pojawiało się zarówno w opracowaniach Misesa, jak i Hayeka dotyczących cykli koniunkturalnych. Mimo to zrozumienie tej koncepcji może być trudne — dlatego że poświęca się jej za mało miejsca, czy też z powodu trudnego języka używanego przez Hayeka, który temu zagadnieniu poświęcił najwięcej uwagi.
6 lipca 2023 r.
Anselm Küsters: The rapidly advancing digitalisation of the global economy, particularly the emergence of quasi-monopolists with the ability to define the rules of the game, poses numerous challenges to competition law as it is now practised worldwide. The European Union and China, in particular, have recently taken up these challenges with far-reaching reforms of their respective competition law regimes.
6 lipca 2023 r.
Stefan Sękowski: Za przedwyborcze decyzje Adama Glapińskiego zapłacimy wszyscy, także zwolennicy rządu, wyższymi cenami w kolejnym roku. Nie będzie to wina Kremla.
Tygodnik Powszechny: Narodowy Bank Partii. Jak PiS zdewastował instytucję stojącą na straży złotówki
6 lipca 2023 r.
Mikołaj Raczyński: Teoria, że to firmy i ich chciwość (“greedflation”, “spirala marżowo-cenowa”) "doprowadziły" do inflacji weszła do mainstream. Wypada wiec wreszcie się do tego tematu odnieść i odpowiedzieć na pytania.
Follow the economy: Spirala dezinformacji. Greedflation, spirala marżowo-cenowa i inne mistyfikacje
29 czerwca 2023 r.
Deirdre N. McCloskey: Two economists argue that, in the face of world-changing innovation, the state can make better decisions for society than the free market.
The Wall Street Journal: ‘Power and Progress’ Review: Technology and the New Leviathan
29 czerwca 2023 r.
Arkadiusz Sieroń: Zamiast wykorzystać inflację jako okazję do wygaszenia nieefektywnego programu, rząd zwiększa jego realną wartość, zgodnie z pokraczną logiką biurokratyczną, by wzmacniać to, co nie działa.
29 czerwca 2023 r.
Witold M. Orłowski: Podobno finanse państwa rządzą się zupełnie innymi prawami niż zrozumiałe dla wszystkich finanse domowe. Niezupełnie.
22 czerwca 2023 r.
The Economist: The dire state of rich-world governments’ budgets would make even the luxury-loving Madame Bovary wince. America has avoided a debt-ceiling disaster, but in the year to May the federal government’s revenue fell short of its spending by $ 2.1trn, or 8.1% of gdp.
The Economist: Fiscal policy in the rich world is mind-bogglingly reckless
22 czerwca 2023 r.
Witold Gadomski: Finanse państwa są coraz mniej przejrzyste, do czego przyczyniają się wydzielone z budżetu fundusze okołobudżetowe, nad którymi kontrola parlamentarna jest trudna. Opinia publiczna niewiele o nich wie.
Gazeta Wyborcza: Okiem liberała. Finanse państwa poza kontrolą
22 czerwca 2023 r.
Rainer Zitelmann: Ścieżka wskazana przez Smitha nie obejmowała zniesienia własności prywatnej, państwowej redystrybucji czy rządów na mocy edyktu rządowego. Nie opowiadał się też za libertariańską utopią bez państwa — wierzył, że rządy mają do spełnienia ważne funkcje.
Instytut Misesa: 300. rocznica urodzin Adama Smitha - jego idee zmieniły także Polskę
22 czerwca 2023 r.
Jerzy Czubak: Przedsiębiorcze państwo to państwo praworządne, wolne i otwarte. Ignorancja i archaiczny konserwatyzm, połączone z latami legislacyjnych zaniedbań, spowodowały, że stajemy się nieprzewidywalnym partnerem biznesowym.
15 czerwca 2023 r.
Krzysztof Adam Kowalczyk: Po wyroku TSUE za nieoprocentowany kredyt dla frankowiczów właściciele banków zapłacą niższymi dywidendami, a wszyscy klienci wyższymi opłatami za usługi bankowe. I pośrednio – cała gospodarka, bo osłabione banki są głównym źródłem jej finansowania.
Rzeczpospolita: Wyrok TSUE, czyli wysoka cena darmowego kredytu dla frankowiczów
15 czerwca 2023 r.
Łukasz Jasiński: W celu chęci poprawy dostępu do świadczeń medycznych, oprócz ekonomicznych argumentów teoretycznych, ważne jest przedstawianie praktycznych i możliwych do wprowadzenia rozwiązań rynkowych, które mogą pozytywnie wpłynąć na funkcjonowanie całego systemu, w tym na podmioty w nim funkcjonujące oraz na konsumentów.
Instytut Misesa: 3 sposoby na (pro)rynkowe zmiany w systemie ochrony zdrowia w Polsce
15 czerwca 2023 r.
The Economist: To their critics central-bank digital currencies (cbdcs) are a fad—a solution in search of a problem. To their supporters cbdcs are a necessary response to a digitising world. Central bankers everywhere are studying the idea.
The Economist: A flawed argument for central-bank digital currencies
15 czerwca 2023 r.
Noah Smith: In any case, after having spent years bashing libertarianism, I find myself now cautiously hoping for it to return soon, in a new and more helpful form.
1 czerwca 2023 r.
Sebastian Stodolak: Na globalne emisje wpływają głównie kraje o mniejszej swobodzie gospodarczej i większej kontroli rządu, gdzie dominują monopole.
Dziennik Gazeta Prawna: To konkurencja przyspiesza dekarbonizację
1 czerwca 2023 r.
The Economist: Since Chatgpt burst onto the scene late last year there has been no shortage of angst about the existential risks posed by ai. But this is different. Listen to some of the field’s pioneers and they are less worried about a dystopian future when machines outthink humans, and more about the dangers lurking within the stuff they are making now.
The Economist: Why tech giants want to strangle AI with red tape
1 czerwca 2023 r.
Sebastian Stodolak: Jak to możliwe, że mimo prawnego chaosu, słabej jakości instytucji publicznych i nieustannego konfliktu społecznego Polska należy do najprężniejszych gospodarek świata?
Dziennik Gazeta Prawna: Chcesz się rozwinąć? Bądź jak Polska!
1 czerwca 2023 r.
The Economist: China’s post-covid recovery was supposed to be world-shaking. Instead, it looks merely shaky. After the initial release of pent-up demand, economic data for April fell short of expectations. In response China’s stocks faltered, yields on government bonds fell and the currency declined.
The Economist: Why China’s government might struggle to revive its economy
25 maja 2023 r.
Magdalena Bazylewicz: Gdy w społeczeństwie panuje przekonanie, że pewne wypowiedzi są niedopuszczalne, łatwiej przełknąć fakt, że władza może za nie ścigać i karać. Amerykanie mogą psioczyć na rządzących, jak im się żywnie podoba, i mieć pewność, że władza nie ma w swoim arsenale przynajmniej tej jednej metody represji.
Krytyka Polityczna: Tu nikt cię nie skaże za memy z papieżem. Za swastykę też nie
25 maja 2023 r.
The Economist: Ghana made history when it led the wave of sub-Saharan African countries that won independence more than six decades ago. It may now be making history again, as the first test case for a new approach to debt relief. China and Western governments may have overcome one barrier to restructuring the billions of dollars owed by countries with unsustainable debts.
The Economist: China and the West take a step to ease Africa’s debt crisis
25 maja 2023 r.
Witold Gadomski: Nieodpowiedzialne pomysły PiS spotykają się z ripostą w postaci jeszcze bardziej nieodpowiedzialnych pomysłów PO. To przypomina Grecję, gdzie przez kilkadziesiąt lat dwie główne partie też się licytowały, psując gospodarkę.
25 maja 2023 r.
Sebastian Stodolak: Na globalne emisje wpływają głównie kraje o mniejszej swobodzie gospodarczej i większej kontroli rządu, gdzie dominują monopole. W takich miejscach wciąż korzysta się z węgla.
Dziennik Gazeta Prawna: To konkurencja przyspiesza dekarbonizację
18 maja 2023 r.
Kay Armin Serjoie: Revolutions do not happen only in the streets. Yet the outside world knows the uprising in Iran almost entirely through footage uploaded from camera phones—the thousands upon thousands chanting for the fall of the regime in cities and towns across the country, and the regime answering with batons and shotguns.
TIME: The hidden role ordinary Iranians have played in the protests
18 maja 2023 r.
Patrik Galavits, Szabolcs Panyi, Anna Gielewska, Konrad Szczygieł, Piotr Drabik: A box of excrement was sent to the Hungarian Embassy in Warsaw, president Katalin Novák was lectured by the Polish prime minister, and Viktor Orbán’s European ambitions were jeopardized. VSquare in cooperation with Direkt36 have uncovered the behind the scenes story of the Hungarian-Polish alliance, which previously seemed unbreakable, since the outbreak of the war.
18 maja 2023 r.
Michał Wilgocki: Polska potrzebuje nowej umowy społecznej - przekonują autorzy książki "Umówmy się na Polskę". Umowy, dzięki której nie będziemy chcieli emigrować po każdych wyborach. Jak wyglądałby taki kraj?
11 maja 2023 r.
The Economist: „There is no shortage of dollars” announces a banner on the homepage of Bolivia’s central bank. „Our economy is strong, solvent and stable.” The need for the post suggests otherwise. For the past few weeks, Bolivians have desperately been trying to buy dollars.
11 maja 2023 r.
Instytut Misesa: Pod koniec marca tego roku Rada UE wprowadziła rozporządzenie, które od 2035 r. uniemożliwi rejestrację w krajach Unii nowych samochodów z silnikami spalinowymi. Ma to znacząco ograniczyć emisję CO2 pochodzącą z aut osobowych i dostawczych.
11 maja 2023 r.
The Economist: For several weeks extraordinary scenes have been taking place in Bolivia. As we report, last month the central bank started selling dollars directly to the public after it appeared that exchange houses had run out of greenbacks. The queues to buy them stretched along the streets of La Paz, the capital.
11 maja 2023 r.
Mark Thornton: Profesor Ben Bernanke otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii wraz z Douglasem Diamondem i Philipem Dybvigiem. Cała trójka uczonych przez lata obszernie rozprawiała o potrzebie ratowania banków w czasach, gdy gospodarka znajduje się w czasie silnych dostosowań – zazwyczaj po długim okresie otrzymywania tzw. zastrzyków pieniężnych.
Instytut Misesa: Nobel dla Bena Bernanke, czyli nagroda za gaszenie pożaru dla podpalacza
11 maja 2023 r.
Witold Gadomski: Choć w strefie euro inflacja jest o połowę niższa niż w Polsce, tamtejszy bank centralny wciąż podnosi stopy procentowe, by ją zdusić. A u nas zarządcy finansów kierują się interesem politycznym PiS przed nadchodzącymi wyborami. Dlatego podwyżki się skończyły i może nawet będą obniżki.
Gazeta Wyborcza: Hurra, niech żyje inflacja! Finansowa bonanza PiS okiem liberała
27 kwietnia 2023 r.
Agata Kowalska: Filmik o robakach nagrywa Donald Tusk. Krzyczy o nich z mównicy sejmowej posłanka Sroka. Inni rozpowszechniają memy. A wszyscy powtarzają słowa o kryzysie zbożowym. Czy teza o robaczywym ukraińskim zbożu jest prawdziwa?
OKO.press: Jakie robaki? Jaka afera? Sprawdzamy, co naprawdę kryje się w ukraińskim zbożu
27 kwietnia 2023 r.
Anna Anagnostopulu: Przez ostatnią dekadę oddaliśmy do użytku milion mieszkań. Kilkanaście z nich to inwestycje, za które przepraszamy. Cała reszta krążących w sieci przykładów patodeweloperki to efekt działań flipperów.
27 kwietnia 2023 r.
Krzysztof Adam Kowalczyk: Niech politycy pamiętają, ile miejsc pracy tworzą prywatni przedsiębiorcy i że na różne hojne wydatki trzeba najpierw zebrać pieniądze w podatkach.
Rzeczpospolita: Nie wolno napuszczać jednych grup społecznych przeciw drugim
27 kwietnia 2023 r.
Rafał Chabasiński: Państwo w gospodarce zachowuje się często niczym przysłowiowy słoń w składzie porcelany. Rola przedsiębiorcy zupełnie mu nie pasuje. Nie chodzi tylko o czynnik polityczny będący ogromnym obciążeniem dla każdego biznesu, do którego zacznie się wtrącać. Problem stanowi również stan permanentnego konfliktu interesów.
27 kwietnia 2023 r.
Witold Gadomski: Według prognoz Głównego Urzędu Statystycznego w roku 2050 Polska będzie miała 34,9 mln mieszkańców – o 3,1 mln mniej niż dziś. 18 mln mieszkańców będzie w wieku od 20 do 65 lat, gdy dziś jest 22,4 mln. Przybędzie natomiast osób w wieku emerytalnym 65+. Dziś jest to 7,9 mln, w 2050 roku będzie 11 mln.
Gazeta Wyborcza: Okiem liberała. Polska potrzebuje imigrantów
27 kwietnia 2023 r.
Rainer Zitelmann, Steve Forbes: Heritage Foundation właśnie opublikowała najnowszy wskaźnik wolności gospodarczej. Stany Zjednoczone uzyskały w nim najgorszy wynik od czasu, gdy jest on publikowany, czyli od 1995 roku. Najnowsze odczyty wskaźnika pokazują, że szesnaście europejskich krajów jest obecnie uznawanych za bardziej wolne gospodarczo niż Stany Zjednoczone. Co poszło nie tak w USA w ostatnich latach i co należałoby zmienić?
Instytut Misesa: Europa i Stany Zjednoczone na drodze do gospodarki centralnie planowanej
20 kwietnia 2023 r.
Maciej Chmielewski: Mitem i kłamstwem politycznym jest, że w Europie funkcjonuje darmowa służba zdrowia. Nie istnieje usługa, która byłaby darmowa. Za wszystko płacimy – bezpośrednio za usługę, w abonamencie, ubezpieczeniu lub w podatkach.
20 kwietnia 2023 r.
The Economist: If there is one thing that Americans of all political stripes can agree on, it is that the economy is broken. Donald Trump, who saw trade as a rip-off and his country in decline, came into office promising to make America great again. President Joe Biden is spending trn remaking the economy, hoping to build it back better. Americans are worried.
20 kwietnia 2023 r.
Kit Chellel: For decades, casinos scoffed as mathematicians and physicists devised elaborate systems to take down the house. Then an unassuming Croatian’s winning strategy forever changed the game.
20 kwietnia 2023 r.
Zsolt Darvas, Lennard Welslau, Jeromin Zettelmeyer: The rules and guidance underpinning EU economic recovery funds seek inputs and outputs, not results; this has led to uneven use of results indicators.
13 kwietnia 2023 r.
Witold Gadomski: Amerykański właściciel doinwestował i zmodernizował polską spółkę PKP Energetyka. Teraz nomenklatura PiS doprowadziła do jej nacjonalizacji i przejęła nad nią kontrolę.
13 kwietnia 2023 r.
Justin Murray: Raz po raz wymienia się liczne korzyści płynące z realizacji i wdrażania automatyzacji oraz robotyzacji procesów. W licznych dyskusjach podkreśla się, że mechanizacja nie czyni nas biedniejszymi, a kolejne próby jej opodatkowania przynoszą efekt przeciwny do zamierzonego.
Instytut Misesa: Gdy nisko opłacani pracownicy są tańsi niż roboty
13 kwietnia 2023 r.
Matt Zwolinski, John Tomasi: The authors of The Individualists talk Rand, Friedman, Hayek, Rothbard, and the "struggle for the soul" of the libertarian movement.
13 kwietnia 2023 r.
Ralph Raico: Wraz z końcem projektu klasyczno-socjalistycznego, klasyczni liberałowie i antyetatystyczni konserwatyści mogą się zgodzić, że to współczesny socjalliberalizm jest wielkim przeciwnikiem społeczeństwa obywatelskiego.
13 kwietnia 2023 r.
The Economist: Nigel Lawson, the former Conservative chancellor of the exchequer who died on April 3rd, leaves two legacies. Britain’s economy is still largely the one he transformed in the Thatcherite wave of privatisation, deregulation and tax reform in the 1980s. And the modern Conservative Party, transfixed by arguments over Europe and a rising tax burden, is packed with pretenders to his intellectual mantle.
The Economist: Nigel Lawson was the economic brain of Thatcherism
6 kwietnia 2023 r.
Przemysław Rapka: Wygląda na to, że recesja zbliża się wielkimi krokami. Jej zwiastunami od zawsze były upadki dużych banków, a przykładem na to jest chociażby bankructwo banku Bear Sterns przed wielką recesją z 2007 roku. Niedawno upadł Silicon Valley Bank (SVB), bank z Kalifornii i ten upadek sprawił, że zaczęto obawiać się globalnego kryzysu finansowego.
Instytut Misesa: Upadek Silicon Valley Bank – nie stało się nic zaskakującego
6 kwietnia 2023 r.
Rozmowy Sebastiana Stodolaka - WEI: Ekonomista Rafał Trzeciakowski przekonuje w rozmowie z Sebastianem Stodolakiem, że z rynkiem mieszkaniowym w Polsce nie jest aż tak źle, jak to się zwykle przedstawia, a źródłem problemów są najczęściej właśnie ci, którzy z takim zapałem chcą je rozwiązywać.
Rozmowy Sebastiana Stodolaka - WEI: Za PRL-u NIE BYŁO lepiej z mieszkaniami
6 kwietnia 2023 r.
The Economist: If the world’s climate is to be stabilised, stopping electricity generation from producing fossil-fuel-derived emissions is crucial. So is greatly increasing the amount of electricity available. With more generating capacity, it will be possible to power motor vehicles and warm homes with electricity, rather than by burning dirty fuels.
30 marca 2023 r.
Sebastian Stodolak: Ekonomiści od pół wieku próbują odebrać filozofom chleb, starając się znaleźć źródło szczęścia. Czy naprawdę są nim pieniądze?
Dziennika Gazeta Wyborcza: Czy pieniądze dają szczęście? Nie ma na to ekonomicznych dowodów
30 marca 2023 r.
Witold Gadomski: Przeszło 30 lat od rozpoczęcia transformacji rynkowej polskie państwo handluje pietruszką na giełdach warzywnych i produkuje rzeczy tak ważne strategicznie, jak cukierki.
FWG: Państwowa fabryka maszynek do kręcenia lodów [Okiem Liberała]
30 marca 2023 r.
Raghuram G. Rajan, Viral V. Acharya: There are four reasons to worry that the latest banking crisis could be systemic. For many years, periodic bouts of quantitative easing have expanded bank balance sheets and stuffed them with more uninsured deposits, making the banks increasingly vulnerable to changes in monetary policy and financial conditions.
30 marca 2023 r.
László Detre: Article 2 of the Treaty on European Union (TEU) enshrines the principle of the rule of law as one of the founding values of the European Union that is – or should be – common to its member states. The theoretical debate on the rule of law has been ongoing for a while.
23 marca 2023 r.
The Economist: In the past couple of decades, Europe and America have taken different paths in how they regulate large firms. American watchdogs largely sat back as big business got bigger, most notably the tech mastodons like Google, Apple and Facebook. Europe, in contrast, felt mega-corporations needed to be kept in check.
The Economist: Europe has led the global charge against big tech. But does it need a new approach?
23 marca 2023 r.
Witold Gadomski: Rząd PiS dąży do stworzenia z kontrolowanych przez skarb państwa spółek wydzielonej enklawy – rodzaju wielkiego państwowego holdingu, w którym większość obrotu gospodarczego i przepływów finansowych będzie się dokonywała wewnątrz tego tworu. Wiele kontrolowanych przez państwo firm ma pozycję bliską monopolistycznej.
Gazeta Wyborcza: Okiem liberała. Banki, elektrownie, stocznie - synekury dla ludzi PiS
23 marca 2023 r.
Ruchir Agarwal: Is it time to strike a new balance between state intervention and market forces?
23 marca 2023 r.
Sebastian Stodolak: Też chciałbym, żeby wszystko było cudownie na naszych osiedlach, wszędzie drzewa, wspaniałe place zabaw. Ale bądźmy poważni. Firmy budujące mieszkania prowadzą działalność nastawioną na zysk. Z Michałem Kubickim deweloperem od 1995 r. rozmawia Sebastian Stodolak.
Dziennik Gazeta Prawna: Jeśli chcemy mieć tańsze mieszkania, to proponuję przyjrzeć się regulacjom
23 marca 2023 r.
Leandro Mancano: This paper raises the question as to whether a theory of justice exists in EU law. The focus is on justice as a system. The assumption is that the independence of institutional actors involved in the administration of criminal justice (mainly judges and prosecutors) vis-à-vis each other, and other State powers, is key to that system achieving justice as a value.
16 marca 2023 r.
Joanna Tyrowicz, Marcin Bojanowski: Gościem premierowego odcinka podcastu GRAPE "Tłoczone z danych" jest Jan Hagemejer.
GRAPE: Tajemnice prywatyzacji: liberałowie rozkradli, Niemiec wykupił, wolny rynek zabił?
16 marca 2023 r.
Wojciech Maziarski: Jeśli Polska PiS wciąż jeszcze jest krajem lepszym do życia niż PRL, to dzięki większemu zakresowi obywatelskiej autonomii, która zakorzeniona jest we własności prywatnej.
Gazeta Wyborcza: Naprawdę chcecie więcej państwa? Po ośmiu latach doświadczeń z rządami PiS?
16 marca 2023 r.
Christian Britschgi: Planners and politicians from Saudi Arabia to Scotland want to transform interconnected cities into isolated "urban villages" no one ever needs to leave.
9 marca 2023 r.
Paweł Wojciechowski: Transfer polityka na ważny urząd publiczny może mieć katastrofalne skutki. Nie inaczej jest z byłym posłem Adamem Abramowiczem, dziś rzecznikiem małych i średnich przedsiębiorców.
9 marca 2023 r.
Sebastian Stodolak: Jeśli tydzień pracy skurczy się do czterech dni, nie obniżając jednocześnie twoich zarobków, nie będzie to zasługą lewicy.
9 marca 2023 r.
Jason Arunn Murugesu: After reanalysing earlier studies, Daniel Kahneman and his colleagues have found that happiness continues to increase with incomes higher than ,000, contradicting the widely reported idea of a happiness plateau.
New Scientist: Money actually does buy happiness, says Nobel prize-winning economist
9 marca 2023 r.
Koen Lenaerts: This text is part of the speech delivered by the president of the CJUE Koen Lenaerts on 17 February 2023 at the conference organized by the Bulgarian Association for European Law in Sofia.
Evropeĭski praven pregled: The rule of law and the constitutional identity of the European Union
9 marca 2023 r.
Andras Sajo: The democratic backlash in some EU countries is understood as a problem of the Rule of Law. This is misplaced but the inherent weaknesses and uncertainties of the Rule of Law contribute to illiberal regime building.
CEU Democracy Institute: On the Difficulties of Rule of Law Restoration
2 marca 2023 r.
Juan David Gutiérrez: The Colombian cases could contribute to a global discussion on the importance of digital literacy of judges, their aides, and attorneys, as well as the need of having clear guidelines of when and how to use AI systems in the judicial system.
2 marca 2023 r.
The Economist: Given how woefully stock and bond portfolios have performed over the past year or so, you may not have noticed that financial markets are floating high on optimism. Yet there is no other way to describe today’s investors, who since the autumn have increasingly bet that inflation, the world economy’s biggest problem, will fall away without much fuss.
The Economist: Inflation will be harder to bring down than markets think
2 marca 2023 r.
Witold Gadomski: Starzenie i kurczenie się populacji może być przyczyną załamania gospodarczego w wielu krajach. Jednak w wyjątkowo złej sytuacji są Chiny.
Gazeta Wyborcza: Demografia może pokrzyżować imperialne plany Pekinu
23 lutego 2023 r.
Zbigniew Bartuś: Ile wyniesie Twoja emerytura? Wedle oficjalnej wersji, wszystko zależy od liczby przepracowanych lat i sumy zgromadzonych składek. Ale to bajka dla naiwnych płatników utrzymujących coś, co w coraz większym stopniu przypomina finansową piramidę.
23 lutego 2023 r.
Wojciech Engelking: Woke jest nurtem głęboko nieliberalnym i ciążącym ku totalitaryzmowi. Wychodzi od liberalnych idei, jednak pozbawia je kluczowego dla myśli liberalnej spójnika – kleju, który o tyle łączy owe idee ze sobą, że nie łączy prawie wcale. Klejem tym jest niekonsekwencja.
23 lutego 2023 r.
Sebastian Stodolak: Dla zasady zaprzeczą wszystkiemu, w co wierzy większość. Zawodowi kontrarianie kompromitują tak potrzebny każdemu społeczeństwu nonkonformizm.
23 lutego 2023 r.
The Economist: Ukraine’s armed forces had prepared for the invasion that began at 4:30am on February 24th, but many ordinary Ukrainians had not.
The Economist: The war is making Ukraine a Western country. But the cost is appalling
15 lutego 2023 r.
Krzysztof Katkowski: Transformacja dla naszych najmłodszych Czytelniczek i Czytelników to głęboka historia. Nasz najmłodszy współpracownik Krzysztof Katkowski (rocznik 2001) zapytał uczestnika tamtych przemian Waldemara Kuczyńskiego (rocznik 1939), o ocenę wydarzeń sprzed 34 lat.
OKO.press: Kocham III RP. Tym bardziej, im bardziej się ją atakuje
15 lutego 2023 r.
The Economist: The University of California, Berkeley is currently advertising for a “director of cell culture, fly food, media prep and on-call glass washing facilities”. Applicants need an advanced degree and a decade of research experience, and must submit a cv, a cover letter and a research statement. They must also send in a statement on their contributions to advancing diversity, equity and inclusion.
The Economist: American universities are hiring based on devotion to diversity
15 lutego 2023 r.
Grzegorz Siemionczyk: Czy w takim systemie emerytalnym, jaki od ponad dwóch dekad mamy w Polsce, potrzebny jest minimalny wiek emerytalny? Wysokość emerytury jest uzależniona przede wszystkim od sumy odprowadzonych składek, czyli zakumulowanych oszczędności.
Rzeczpospolita: Wiek emerytalny: podwyższyć czy usunąć z systemu?
15 lutego 2023 r.
The Economist: For more than 25 years, search engines have been the internet’s front door. AltaVista, the first site to allow searches of the full text of the web, was swiftly dethroned by Google, which has dominated the field in most of the world ever since.
The Economist: The battle for internet search. Will the AI chatbots eat Google’s lunch?
2 lutego 2023 r.
Sebastian Stodolak: Nie możemy projektować systemu emerytalnego, w którym chcemy każdemu zagwarantować przyzwoity poziom życia bez względu na wkład własny. Taki system się zawali.
Dziennik Gazeta Prawna: Nie stworzyliśmy społeczeństwa kapitalistów
2 lutego 2023 r.
Romina Boccia, Dominik Lett: News headlines are filled with speculations about the U.S. debt limit. Most prevalently, whether Treasury could be forced to prioritize interest payments to bondholders while delaying other government obligations when the debt limit binds, potentially as early as June. If Congress failed to raise the debt limit in time, prioritization of interest on the debt, before other government payments, is one likely outcome.
2 lutego 2023 r.
Maciej Bukowski: W polskiej klasie politycznej brakuje na razie zrozumienia, że na otwartym rynku energetycznym duża część wysiłku transformacyjnego może być zaspokojona przez sektor prywatny, a państwo powinno się raczej skupiać na wybranych segmentach transformacji.
2 lutego 2023 r.
The Economist: Government debt is at the core of rising prices, argues an important new book
25 stycznia 2023 r.
Rivka Weill: In mid-November 2022, I warned of the “tangible and imminent threat to Israel’s judicial independence.” My warning was based on a legal analysis of the platform of the Religious Zionist Party, which has since become a prominent member of Prime Minister (PM) Benjamin Netanyahu’s hard-right coalition government.
25 stycznia 2023 r.
Rivka Weill: In mid-November 2022, I warned of the “tangible and imminent threat to Israel’s judicial independence.” My warning was based on a legal analysis of the platform of the Religious Zionist Party, which has since become a prominent member of Prime Minister (PM) Benjamin Netanyahu’s hard-right coalition government.
25 stycznia 2023 r.
Suthan Krishnarajan: However, despite such dismal conclusions on citizens’ wavering democratic values, most research finds that support for democracy has remained high and stable over the past 50 years.
Thread Reader: How democratic are ordinary citizens in Western democracies?
25 stycznia 2023 r.
Anne Sanders, Elisabeth Faltinat: In Germany, 2022 has been a turbulent year regarding former (extreme) right-wing Members of Parliament (MP) returning to their original office as civil servants and judges. Even though this topic does not seem to be completely new, two cases created special great media attention: Two judges, Jens Maier and Birgit Malsack-Winkemann, demanded (and partly succeeded) to return to serve as judges again.
25 stycznia 2023 r.
Kristian Niemietz: If you’ve managed to get away on holiday this summer, you may have noticed that many things, like eating out, groceries and alcohol, are much cheaper in other countries.
20 stycznia 2023 r.
Robert Heilbroner: Nie wiadomo, czy socjalizm w jakiejś formie powróci kiedyś jako znacząca siła organizująca rozwój ludzkości, ale nikt, kto nie wziął pod uwagę dramatycznej historii jego powstania i upadku, nie jest w stanie trafnie ocenić jego perspektyw.
20 stycznia 2023 r.
Przemysław Rapka: Ekonomiści, inwestorzy i inni dyskutują o tym, co spowodowało obecną wysoką inflację na świecie. Część z nich uważa, że odpowiadają za nią ceny surowców energetycznych. Wyższe ceny surowców mają oznaczać wyższe koszty działalności gospodarczej, które naturalnie przedsiębiorcy mają przerzucać na swoich klientów, by uniknąć upadłości swoich firm.
Instytut Misesa: Czy to ceny ropy i gazu odpowiadają za inflację?
20 stycznia 2023 r.
Laurent Pech: 7 years after the activation of the pre-Article 7 procedure in January 2016, Poland has become a “legal black hole”, to borrow the expression used as a warning by Advocate General Bobek in a case concerning Poland’s arbitrary secondment regime for judges.
Verfassungsblog: 7 Years Later: Poland as a Legal Black Hole
20 stycznia 2023 r.
Halyna Chyzhyk: Russia launched its big war against Ukraine at a time when Ukraine has started implementing a comprehensive and genuine judicial reform. Ukraine has not only managed to resist the attack but also kept implementing the reforms and strengthening democratic institutions.
5 stycznia 2023 r.
Adrian Wooldridge: The Nordic country is searching for a new balance between a commitment to globalization and a recognition of society’s needs for roots.
5 stycznia 2023 r.
The Economist: Pragmatism calls for trying to make Brexit work better. It also requires an understanding of how much damage leaving the eu has done to Britain’s economy. After Britain formally left the bloc in January 2020 with a bare-bones trade deal, optimists clung to the hope that some of its poor performance was due to covid-19, and so would fade.
The Economist: The impact of Brexit, in charts. How has leaving the EU affected Britain?
5 stycznia 2023 r.
Cezary Bachański: Przeciętny Polak na samą myśl o zjawisku bezrobocia ma przed oczami początek transformacji ustrojowej oraz drugiego tysiąclecia, kiedy to bezrobocie potrafiło oscylować nawet w okolicach 20%. Wydawałoby się, że te czasy już bezpowrotnie minęły. Zwłaszcza w kontekście tego, że Polska stała się krajem, do którego przyjeżdżają imigranci zarobkowi.
5 stycznia 2023 r.
Sebastian Stodolak: Oszukujesz siebie, żeby lepiej oszukiwać innych. Ty, ja, wszyscy. Ci, którzy nie są świadomi powszechności i znaczenia tego mechanizmu, mogą skończyć jak Rosjanie.
Dziennik Gazeta Prawna: Pobożne kłamstewka. Dlaczego oszukujemy się z uporem maniaka