7 lat kryzysu praworządności. Jak TSUE i ETPC broniły rządów prawa w Polsce w 2022 roku?
Mijający rok trwającego kryzysu praworządności w Polsce zajęła głównie kwestia „kamieni milowych” dołączonych do KPO i spór wewnątrz koalicji rządzącej co do sposobu ich osiągnięcia. Z kolei na poziomie europejskim niezwykle aktywny w polskich sprawach był zarówno TSUE, jak i Europejski Trybunał Praw Człowieka. Przyjrzyjmy się ich działalności.
czytaj więcej
To penalny populizm. Jesteśmy na prostej drodze do wypłat za łamanie prawa przez Polskę – Eliza Rutynowska, Radio TOK FM
– W mojej ocenie mamy do czynienia z populizmem penalnym. I to jest przerażające. To jest na tyle przerażające, że mamy Ministra Sprawiedliwości i Wiceministra Sprawiedliwości, którzy cieszą się z proponowanych przez siebie rozwiązań, które łamią nie tylko standardy międzynarodowe, ale również znowu nasze przepisy konstytucyjne. – twierdzi Eliza Rutynowska, prawniczka Forum Obywatelskiego Rozwoju.
czytaj więcej
Pozaeuropejska ustawa sankcyjna – mroźna groźba politycznych decyzji
Podpisana przez Prezydenta ustawa o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego [dalej: ustawa sankcyjna] w założeniu miała stanowić polskie dopełnienie unijnych działań i sankcji ustanowionych wobec rosyjskich oligarchów. Jednakże dokładniejsza analiza treści ustawy doprowadza do wniosku, że może ona stanowić jedynie pozorowane działania, które rykoszetem uderzą w inne podmioty. Głównym problemem pozostaje niezwykle skrótowa oraz grożąca skrajną arbitralnością procedura wpisywania nowych podmiotów na czarną listę mrożącą majątki. Nie doszło również do sprecyzowania zasad ewentualnej współpracy międzynarodowej poza rodzajem stosowanych sankcji. Dodatkową kwestią jest również brak realistycznie skutecznego postępowania weryfikacyjnego przed do-konaniem wpisu na listę, który cechuje z kolei jego natychmiastowa wykonalność.
czytaj więcej
Zaangażowanie polskiego rządu w pomoc humanitarną nie odblokuje KPO
Faktyczne działania rządzących, sprzeczne z deklaracjami współpracy wygłaszanymi publicznie, wskazują nieomal na wewnętrzny sabotaż funduszy z unijnego Funduszu Odbudowy, które w istocie mogłyby trafić już do Polski. Odmowę procedowania w sprawie polskiego KPO ze strony Komisji Europejskiej należy rozpatrywać w kategoriach dbałości o bezpieczeństwo finansowe Unii Europejskiej. Polska – oprócz odmowy spełnienia warunków „praworządnościowych” – odmawia również przystąpienia chociażby do Prokuratury Europejskiej, której głównym zadaniem pozostaje prowadzenie niezależnych postępowań w sprawie możliwych nadużyć finansowych w odniesieniu do finansów unijnych.
czytaj więcej
Pandemia i wojna w służbie władzy: próby zapewnienia bezkarności urzędniczej
Wykorzystywanie przez ustawodawców obecnej sytuacji politycznej oraz humanitarnej do prób zagwarantowania również sobie bezpieczeństwa przed ponoszeniem odpowiedzialności za podejmowane w trakcie pandemii, bez odpowiednich podstaw prawnych działania, stanowi przykład skrajnie instrumentalnego traktowania prawa.
czytaj więcej
Bezpieczeństwo to nie tylko czołgi i armaty. 7 kluczowych kwestii
Wojna w Ukrainie będzie oddziaływała na sytuację społeczno-gospodarczą Polski wieloma kanałami zarówno w krótkim, jak i w długim okresie. W najbliższym czasie czekają nas zjawiska bliskie stagflacji: osłabienie wzrostu gospodarczego i jeszcze wyższa inflacja, nawet dwucyfrowa. Krótkookresowe perspektywy są trudna. Gospodarka będzie daleka od zrównoważenia i podatna na zawirowania. Wszyscy mamy nadzieję, że wojna szybko się skończy. Ale wywoła ona zmiany w wielu obszarach. Być może rozpocznie się nowa „zimna wojna”, która dla Polski będzie oznaczała konieczność funkcjonowania w warunkach permanentnego zagrożenia militarnego ze strony agresywnego sąsiada. Dlatego wzmocnienie bezpieczeństwa kraju musi być kompleksowe – konieczne jest szersze spojrzenie, konieczne są trwałe rozwiązania systemowe, w tym również w perspektywie średnio- i długoterminowej.
czytaj więcej
#PatoPrawo: Kontrola operacyjna: czym jest, czym być powinna i jak się ma do prawa do prywatności
Straż graniczna, policja, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Żandarmeria Wojskowa, organy kontroli skarbowej, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Służba Wywiadu oraz Kontrwywiadu Wojskowego – wszystkie te służby posiadają ustawowe kompetencje do stosowania tzw. kontroli operacyjnej – potocznie zwanej podsłuchem. Czy oznacza to jednak bezgraniczną licencję na szpiegowanie obywateli? Mówiąc o kontroli operacyjnej w demokratycznym państwie prawa zgodnie z rozumieniem art. 2 Konstytucji, mówimy w końcu o takim środku wykrywania przestępczości, który dalece ingeruje w obywatelskie prawo do prywatności.
czytaj więcej
Pięć groźnych i szkodliwych wydarzeń prawnych w 2021 roku
Spoglądając na mijający rok zwykle analizujemy go pod kątem najważniejszych wydarzeń. Poniżej przedstawiamy pięć najbardziej szkodliwych i groźnych wydarzeń prawnych w Polsce, z którymi w 2021 r. musieli się zmierzyć prawnicy oraz społeczeństwo. Nie wiemy, co przyniesie nadchodzący rok, ale możemy założyć, że z pewnością wiele z wymienionych tu tematów powróci ze zdwojoną siłą, jako kolejne zagrożenia dla demokratycznego państwa prawa.
czytaj więcej
#PatoPrawo: Nadzwyczajne bezprawie stanów nadzwyczajnych
Każdy z przewidzianych w Konstytucji stanów wyjątkowych może zostać wprowadzony dopiero w sytuacji, w której spełnione zostaną warunki określone w konstytucji i ustawach. To właśnie ten fakt doprowadził do wprowadzenia quasi-stanu klęski żywiołowej w trakcie trwania pandemii COVID-19 oraz do nadużycia stanu wyjątkowego na granicy z Białorusią celem wprowadzenia ograniczeń praw i wolności konstytucyjnych.
czytaj więcej
#PatoPrawo: Wnioski do Trybunału Konstytucyjnego: bezpiecznik prawny dla społeczeństwa, nie broń polityczna dla władzy
Obecny Trybunał Konstytucyjny w ramach swojej dotychczasowej działalności niewiele przypomina Trybunał powołany celem zagwarantowania bezpieczeństwa prawnego obywateli. Dziś może być widziany przede wszystkim jako orzecznicze ramię władzy wykonawczej wspierające niektóre decyzje rządzących oraz zwalczające nieprzychylne obecnej władzy wyroki i postanowienia trybunałów zagranicznych.
czytaj więcej