Państwo prawa

Opinia KOS 19(6)/2019 ws. przeniesienia sędziego Łukasza Bilińskiego

Komitet Obrony Sprawiedliwości KOS protestuje przeciwko decyzji Prezesa Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia Macieja Mitery o przeniesieniu sędziego Łukasza Bilińskiego z wydziału karnego do wydziału rodzinnego i nieletnich wbrew woli sędziego i wbrew stanowisku Kolegium Sądu Okręgowego w Warszawie, które postanowiło odroczyć wydanie opinii w tej sprawie.

Komunikat 13/2019: Mniej wolności przez osłabianie praworządności – Polska w Indeksie Wolności Człowieka

W najnowszej edycji Indeksu Wolności Człowieka – Human Freedom Index 2018, który obejmuje pierwszy rok rządów Prawa i Sprawiedliwości, Polska zajęła 39. miejsce na 162 kraje z wynikiem 7,81 pkt. To spadek o 3 pozycje w rankingu i pogorszenie indeksu 0,18 pkt. Za większość tego spadku odpowiada pogorszenie wskaźnika wolności osobistej, w tym w dużej mierze poziomu praworządności. Tylko w trzech innych krajach na świecie poziom oceny wolności zmalał bardziej. 

Komunikat 6/2019: Prawo obserwowania obrad Sejmu w świetle ostatniego orzecznictwa sądów administracyjnych

Konstytucja RP przyznaje obywatelom prawo do informacji o działalności organów władzy publicznej. Prawo to obejmuje także wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu. Ubiegłoroczne wydarzenia związane z odmową obserwowania obrad Sejmu i niedawne orzeczenia sądów administracyjnych rzucają nowe światło na to zagadnienie oraz każą przyjąć, że na tę chwilę zasady wstępu na posiedzenia izby niższej są uregulowane wadliwie i wymagają pilnej nowelizacji – oczywiście w duchu jawności i poszanowania praw obywateli.

Komunikat 34/2018: Nowelizacja ustawy o Sądzie Najwyższym nie przywraca praworządności

Pod koniec listopada br. do Sejmu trafił projekt kolejnej nowelizacji ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym. Rządzący wycofali się z propozycji odesłania prawie 1/3 sędziów SN w stan spoczynku i wpływu prezydenta na możliwość dalszego orzekania po przekroczeniu wieku emerytalnego. Te zmiany dotyczą również sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ustawa, którą właśnie podpisał prezydent, czeka na publikację w Dzienniku Ustaw.

Komunikat 18/2018: Pytania prezydenta Dudy ujawniają etatyzm potencjalnej nowej konstytucji

Prezydent Duda zaproponował, aby w ramach referendum konstytucyjnego zapytać o zagwarantowanie świadczeń socjalnych oraz obniżony wiek emerytalny. Twierdząca odpowiedź na te pytania grozi uniemożliwieniem niezbędnych reform i utrwaleniem sytuacji, w której zadłużenie państwa – a wraz z nim obciążenia podatkowe jednostek – rosną, aby dotrzymać zapisanym w konstytucji „gwarancjom dobrobytu”, które w rzeczywistości będą stawać się fałszywe.

Odpowiedź na materiał polskiego rządu na temat ostatnich reform w wymiarze sprawiedliwości

Od kilku dni rząd przekazuje w Brukseli materiał na temat rzekomych „ustępstw” w ustawach regulujących wymiar sprawiedliwości. Dzięki niemu pozycja negocjacyjna Polski w sporze z Komisją Europejską miała się zwiększyć na tyle, aby przedstawiciele UE przyznali, że problem naruszenia zasad praworządności nie występuje już w naszym kraju. Niestety, dokument ten – celowo lub z powodu braku wiedzy – zawiera wiele informacji niezgodnych z prawdą.

Nasz analityk prawny, Patryk Wachowiec, we współpracy z prawnikami z innych organizacji pozarządowych, podjął się wysiłku skomentowania tego materiału i ukazania prawdziwego stanu rzeczy. Wymaga tego rzetelność prowadzenia debaty z naszymi partnerami w Unii Europejskiej.

Opublikowany dokument przedstawia najważniejsze przykłady manipulacji zawartych w notatce polskiego rządu – wraz z komentarzem pokazującym rzeczywistą sytuację w danej materii.

Publikacja dostępna jest w języku angielskim.

Marek Tatała: Zła zmiana dla systemu demokratycznego w Polsce: wnioski z raportu Rady Europy, Liberté!

Polska po 1989 r. to nie tylko kraj sukcesu gospodarczego, ale też przykład udanej i pokojowej transformacji ustrojowej. Potwierdzają to analizy porównawcze np. krajów z dawnej strefy wpływów ZSRR, ale też różnego rodzaju międzynarodowe badania, w których udało się Polsce dogonić czołówkę dojrzałych demokracji, np. indeksy Freedom House czy Polity IV. Jednak zmiana polityczna w 2015 r. i zwycięstwo wyborcze partii Jarosława Kaczyńskiego Prawo i Sprawiedliwość sprawiło, że Polska weszła na ścieżką pogarszania jakości demokracji.

Komunikat 14/2018: Powiązanie wypłaty środków unijnych z praworządnością wymaga dopracowania

Komisja Europejska, z początkiem maja, formalnie zainicjowała proces przyjmowania wieloletnich ram finansowych UE (zwanych potocznie perspektywą budżetową) na lata 2021–2027. W oparciu o te ramy uchwalane będą budżety Unii na kolejne lata. Zaprezentowany pakiet aktów prawnych w ciągu najbliższych kilkunastu miesięcy będzie przedmiotem wielostronnych negocjacji dotyczących wysokości środków przypadających na konkretne cele i przeznaczonych dla każdego z państw członkowskich.

Komunikat 12/2018: Kolejne zmiany w ustawach o sądach – kolejna część pozorowanego dialogu z Komisją Europejską

Trwa proces pozorowanych „ustępstw” wobec Komisji Europejskiej ze strony rządzącej większości. Opisywaliśmy już jego pierwszy etap w postaci trzech projektów ustaw, które stały się obowiązującym prawem i niedługo wejdą w życie. Na początku maja do laski marszałkowskiej wpłynęła kolejna nowelizacja ustaw o Sądzie Najwyższym, ustroju sądów powszechnych i Krajowej Radzie Sądownictwa, mająca rzekomo wzmocnić pozycję Polski w negocjacjach z Komisją. Ostatecznym celem strony polskiej jest wstrzymanie procedury z art. 7 Traktatu o Unii Europejskiej, a tym samym potwierdzenie przez Unię, że w naszym kraju nie dochodzi już do naruszenia zasad praworządności.

Komunikat 7/2018: Jawność wyboru sędziów do nowej KRS: rozdział drugi

Po trzech miesiącach od naszego zapytania złożonego do Ministerstwa Sprawiedliwości w sprawie sędziów popierających kandydatów do nowej Krajowej Rady Sądownictwa, doczekaliśmy się odpowiedzi. Resort sprawiedliwości nie udostępnił jednak wszystkich informacji i czeka nas kolejna, po decyzji Szefie Kancelarii Sejmu, obrona jawności życia publicznego w sądzie administracyjnym.