Komunikaty

Komunikat FOR 7/2025: Nanny State Index 2025: Polska wśród najbardziej nadopiekuńczych państw, najwięcej wolności w Niemczech

· W najnowszej edycji rankingu Nanny State Index, wskaźnika mierzącego nadopiekuńczość państwa, Polska zajęła ósme miejsce, co plasuje ją w gronie krajów najbardziej regulujących styl życia obywateli (im wyższa pozycja, tym bardziej nadopiekuńcze państwo). Zbadanych zostało 29 krajów – wszystkie kraje Unii Europejskiej oraz Wielka Brytania i Turcja.
· Ranking tworzony przez Institute of Economic Affairs oraz europejską sieć think-tanków EPICENTER, do której należy FOR, bada restrykcyjność państwowych regulacji w obszarze: alkoholu, żywności i napojów bezalkoholowych, papierosów oraz innych wyrobów nikotynowych.
· Państwa najbardziej regulujące styl życia obywateli to Turcja, Litwa oraz Finlandia – identycznie jak w poprzedniej edycji. Krajem najbardziej wolnym ponownie okazały się Niemcy, a na kolejnych miejscach znalazły się Luksemburg, Włochy oraz Czechy.

· Autorzy badania nie znajdują zależności pomiędzy restrykcyjnością regulacji a np. oczekiwaną długością życia, udziałem palaczy w społeczeństwie czy poziomem konsumpcji alkoholu. Z oczekiwaną długością życia wyraźnie koreluje za to medianowy dochód na osobę.

Komunikat FOR 6/2025: Podatek cyfrowy. Za polityczną wojnę zapłacą konsumenci

Wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiedział niedawno wprowadzenie w Polsce podatku cyfrowego od przychodów lub zysków korporacji big tech w Polsce. Środki z podatku miałyby służyć dotowaniu przez państwo rozwoju polskich firm i start-upów z sektora cyfrowo-technologicznego oraz mediów. Byłby to kolejny sektorowy podatek. Tego rodzaju obciążenie jeszcze bardziej skomplikuje system podatkowy, wbrew rekomendacjom zwiększenia jego przejrzystości. Będzie też stanowiło wyłom od reguły opodatkowywania firm na jednakowych zasadach. Jego wprowadzenie zwiększy dochody państwa, jednak wzrost ten będzie stosunkowo nieduży. Koszt daniny poniosą polscy odbiorcy usług oferowanych przez spółki technologiczne, których ceny mogą wzrosnąć. Na razie brak zgody w rządzie co do podatku cyfrowego – Ministerstwo Finansów zapewnia, że nie prowadzi prac nad takim podatkiem.

Komunikat FOR 5/2025: Niedofinansowani regulatorzy – zagrożenie dla niezależności?

Mimo upływu kadencji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki Rafała Gawina w połowie ubiegłego roku nadal nie udało się wyłonić jego następcy. Dwa kolejne konkursy nie przyniosły rozstrzygnięcia. Prezes URE od lat alarmował o zbyt niskich nakładach budżetowych na URE, któremu w ostatnich latach lawinowo przybywało zadań. Z podobnym, choć nieco mniej drastycznym w skali, zjawiskiem mnożenia kompetencji bez przyznawania środków mamy do czynienia w przypadku innych regulatorów: Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów czy Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Dla porównania budżet Instytutu Pamięci Narodowej w ostatnich latach przerastał budżety trzech wymienionych regulatorów razem wziętych. Zjawisko to stwarza zagrożenie dla niezależności organów regulacyjnych.

Komunikat FOR 4/2025: „Pierwsze klucze”, ale nie pierwsza ingerencja – jak rząd znów majstruje przy rynku mieszkaniowym?

Ministerstwo Rozwoju i Technologii przedstawiło założenia nowego programu
mieszkaniowego, który przewiduje wsparcie budownictwa komunalnego i społecznego kwotą 2,5 mld zł rocznie. Jednym z jego elementów ma być także (po raz kolejny) wsparcie dla kredytobiorców w ramach programu „Pierwsze Klucze”. Program kredytowy ma polegać na dopłatach do kredytu obniżających oprocentowanie dla kredytobiorcy i dopłatach do wkładu własnego. Ma dotyczyć zakupu mieszkań jedynie z rynku wtórnego z limitem ceny metra kwadratowego pod warunkiem, że sprzedawca posiadał taki lokal przez co najmniej trzy lata. Ta część programu jest kolejną wariacją na temat „kredytu zero”, obiecywanego jeszcze w kampanii parlamentarnej. W dalszym ciągu program może przyczynić się do wzrostu cen nieruchomości.

Komunikat FOR 3/2025: Ministerstwo szykuje listę zawodów zagrożonych rozwojem

Agnieszka Dziemianowicz-Bąk poinformowała o planach stworzenia listy zawodów chronionych przed wpływem AI. Ochronie miałyby podlegać w szczególności zawody kreatywne związane z kulturą. Tylko wbrew powszechnym mitom obecnie istnieje niewielkie ryzyko, że AI odbierze nam pracę – automatyzacja sprzyja wzrostowi produktywności oraz powstawaniu nowych miejsc pracy. Nie powinniśmy się także bać o artystów – sztuka i technologia są ze sobą związane od zawsze, a sztuczna inteligencja może pomóc artystom w pracy, a nie ich wyprzeć.

Komunikat FOR 2/2025: Deregulacja i inwestycje czy jeszcze więcej nieefektywnych wydatków?

Wystąpienie premiera Donalda Tuska i ministra Andrzeja Domańskiego na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie odbiło się szerokim echem w przestrzeni medialnej. Sposobem na dogonienie Zachodu mają być inwestycje,  co do zasady jest prawdą – przemyślane inwestycje – zwłaszcza prywatne – napędzają wzrost. Premier podał też kwotę: 650 mld zł – tyle łącznie mają wynieść inwestycje w Polsce w 2025 roku. Kiedy jednak przyjrzymy się najczęściej używanej miary inwestycji, czyli relacji tej kwoty do produktu krajowego brutto okazuje się, że stopa inwestycji w 2025 roku spadnie w stosunku do lat poprzednich. Komunikat FOR autorstwa Bartłomieja Jabrzyka rozprawia się z tymi obietnicami i pokazuje, jak wiele jeszcze powinno się zrobić by deregulacja faktycznie weszła w życie.

Komunikat FOR 1/2025: TVN i Polsat na rządowej liście: ochrona bezpieczeństwa czy nadużycie prawa?

19 grudnia 2024 roku rząd wydał, zapowiadane wcześniej przez premiera Donalda Tuska, nowelizację rozporządzenia w sprawie wykazu podmiotów podlegających ochronie oraz właściwych dla nich organów kontroli. Nowe przepisy obejmują m.in. telewizje TVN i Polsat. Rozporządzenie jest odpowiedzią na medialne doniesienia o możliwości przejęcia bezpośredniej kontroli nad spółką TVN S.A. przez kapitał węgierski czy czeski, za […]

Komunikat FOR 27/2024: Wolna Wigilia – populizm pod choinkę

W ostatnim czasie polską debatę publiczną zdominował temat ustanowienia 24 grudnia dniem wolnym od pracy. Ostatecznie Sejm przegłosował wprowadzenie nowego dnia wolnego od pracy od 2025 roku i ustanowienie w zamian dodatkowej (trzeciej) niedzieli wolnej dla handlu w grudniu. Rozwiązanie to nie zakończyło jeszcze dyskusji – Senat dalej spiera się w tej sprawie, związkowcy krytykują […]

Komunikat FOR 26/2024: Strategia migracyjna rządu – iluzja bezpieczeństwa ponad rozwój

Migracja jest zjawiskiem wielowymiarowym i kompleksowym. Ustawodawca, regulując zagadnienia związane z migracją, stoi przed trudnym zadaniem wyważenia potrzeb ekonomicznych, społecznych, związanych z ochroną bezpieczeństwa narodowego, systemami opieki społecznej czy też możliwości absorbcji migrantów do społeczeństwa. W 2024 roku nie można dłużej uciekać od kompleksowego spojrzenia na kwestię migracji – cudzoziemców w Polsce jest już około […]

Komunikat 25/2024: Polskie REIT-y (czwarty raz) oczekiwane

W kwietniu tego roku media donosiły o pracach Ministerstwa Rozwoju i Technologii nad rozwiązaniem umożliwiającym tworzenie polskich REIT-ów. To już co najmniej czwarte podejście do wprowadzenia ich w Polsce. W czasie poprzednich rządów niektóre z koncepcji zakładały możliwość inwestycji jedynie w nieruchomości mieszkaniowe albo komercyjne. REIT-y to podmioty, których działalność opiera się na inwestowaniu w […]