Komunikat FOR 5/2023: Sąd administracyjny na straży państwa prawa. Skuteczna interwencja FOR
Grudniowe orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku (sprawa III SA/Gd 1173/21) jest bez wątpienia przełomowe. Po raz pierwszy bowiem sąd administracyjny uchylił zarządzenie prezesa sądu w sprawie miesięcznej przerwy w czynnościach służbowych sędziego, uznając się wcześniej za właściwy do kontroli tego aktu.
czytaj więcej
Jeżeli Ministerstwo Sprawiedliwości zamierza kierować się badaniami poparcia społeczeństwa dla określonych rozwiązań, bez brania pod uwagę istniejących badań oraz możliwości prawnych – doprowadzi do sytuacji, w której polski system prawny może znacząco odstawać od wspólnot, których jest częścią – Eliza Rutynowska, Prawo.pl
Wszelkie próby i zapowiedzi wprowadzenia rozwiązań takich jak bezwzględne dożywocie, uzasadniane przykładami przestępstw z życia wziętych – wciąż żywych w pamięci społecznej i przestrzeni medialnej – to przejaw populizmu penalnego. Polskie prawo karne oraz standardy międzynarodowe nie dopuszczają bowiem takiej możliwości.
czytaj więcej
Zasady delegowania sędziów do natychmiastowej poprawy
Obowiązujące regulacje dotyczące delegowania sędziego do pełnienia czynności w innym sądzie są niezwykle skomplikowane. W zależności od podstawy prawnej decyzje o delegacji podejmują różne organy (z wiodącą rolą Ministra Sprawiedliwości); podobnie zróżnicowane są kryteria pozwalające na delegowanie oraz dotyczące okresu czy miejsca delegacji. Zarazem nie istnieją żadne zasady pozwalające obiektywnie stwierdzić potrzebę delegowania czy ocenić zasadność delegowania konkretnego sędziego. Brak jest również kontroli sądowej nad rozstrzygnięciem zarówno o delegowaniu, jak i o skróceniu delegacji.
czytaj więcej
Reforma sądownictwa za środki unijne: jak to robią na Słowacji?
Z końcem kwietnia większość państw członkowskich Unii Europejskiej przedstawiło Komisji projekty krajowych planów odbudowy. W swoim dokumencie rząd Słowacji zawnioskował o przyznanie grantów z unijnego Funduszu Odbudowy w wysokości ok. 6,6 mld euro. Z tej kwoty 255 mln euro ma dotyczyć reformy sądownictwa, w ramach której na cyfrową i zieloną transformację przeznaczono odpowiednio 36 i 18 mln euro.
czytaj więcej
Ograniczenia ingerujące w wolność przemieszczania się mogą być ustanawiane tylko i wyłącznie w drodze ustawy – Patryk Wachowiec, NaTemat
Patryk Wachowiec, analityk Forum Obywatelskiego Rozwoju wygrał sądowy spór z policją. Sprawa dotyczyła mandatu za organizację zgromadzenia w Sylwestra. Obowiązywały wtedy – przynajmniej w teorii – restrykcje dotyczące pandemii koronawirusa.
czytaj więcej
Niezbędne jest wyposażenie obywateli w rzetelną wiedzę pozwalającą na demaskowanie nieprawdy w rządowych przekazach – Patryk Wachowiec, Demagog.org
Najnowszy raport »Demagoga«, obejmujący kwestie mianowania i odwoływania sędziów w kilkudziesięciu państwach Europy i świata, wypełnia tę niszę i służy poprawie stanu debaty publicznej na temat wymiaru sprawiedliwości. Szczegółowe omówienie zasad powoływania sędziów – w tym wymogów stawianych kandydatom czy składu organów nominujących – podobnie jak kwestii utraty mandatu sędziowskiego, stanowi niezwykle cenne źródło informacji.
czytaj więcej
Tymczasowe aresztowanie to ostateczność – wolnościowe środki zapobiegawcze
W opinii publicznej dominuje mylne postrzeganie tymczasowego aresztowania jako jedynego naprawdę skutecznego środka zapobiegawczego. W rzeczywistości jest on po prostu najbardziej asekuracyjny z punktu widzenia prokuratury – która zyskuje, w razie uwzględnienia swojego wniosku o tymczasowe aresztowanie – pewność, gdzie przebywa podejrzany lub oskarżony. Z punktu widzenia sądu ryzyko popełnienia jakiegokolwiek czynu zabronionego przez podejrzanego/oskarżonego spada diametralnie w sytuacji osadzenia w areszcie śledczym. Jednakże w efekcie, taka interpretacja rzeczywistości skutkuje powstawaniem państwa quasi-policyjnego.
czytaj więcej
Dobro nieletniego a demoralizacja w kontekście zgromadzeń spontanicznych – Eliza Rutynowska, Palestra
Powyższy stan prawny nastręcza licznych problemów interpretacyjnych, w szczególności z uwagi na istnienie ryzyka nadużyć ze strony organów ścigania. Za zasadne należy więc uznać podjęcie próby odtworzenia normy prawnej wynikającej z treści przepisu przy jednoczesnym dostosowaniu jej do współczesnego rozumienia „demoralizacji” w kontekście demokratycznego państwa prawnego, a w szczególności prawa do pokojowych zgromadzeń i jego realizacji w formie zgodnej z obowiązującym prawem przez osoby nieletnie.
czytaj więcej
Publiczne wypowiedzi o winie a tzw. dyrektywa niewinnościowa
Wydaje się, iż zarówno nadmierne stosowanie tymczasowego aresztowania, jak i tendencja do kategorycznego stwierdzania winy osób podejrzewanych o popełnienie określonych czynów karalnych, nie zwalnia. Jest to niezwykle niepokojące z punktu widzenia gwarancji procesowych uczestników postępowania karnego. Nawet jeśli dojdzie do ich ostatecznego uniewinnienia (co niekiedy trwa latami), do tego czasu mogą być oni uznawani za faktycznych sprawców. Praktyka ta nie powinna się utrzymywać w związku z obowiązującą, a zawartą w art. 2 Konstytucji RP zasadą demokratycznego państwa prawnego.
czytaj więcej
Trybunał Sprawiedliwości punktuje kolejną „reformę” sądownictwa
Skoro TSUE uznał, że NSA powinien możliwie wszechstronnie rozpoznać odwołania od uchwał nowej KRS, otwarte pozostaje pytanie o skutki ewentualnego uchylenia tych aktów. Skoro Prezydent RP, ignorując postanowienie o wstrzymaniu wykonalności, zdecydował się powołać nominatów nowej KRS na stanowiska w SN, to najbardziej intuicyjnym podejściem wydaje się zakwestionowanie statusu osób powołanych w takiej procedurze. Jeszcze w tym roku TSUE powinien wyjaśnić tę kwestię w odpowiedzi na serię pytań prejudycjalnych zadanych przez Izbę Pracy SN.
czytaj więcej