komunikat

W kwietniu tego roku Adam Glapiński i Mateusz Morawiecki ostrzegali, że nad polską gospodarką krąży widmo nie inflacji, lecz deflacji. Prezes NBP powiedział: „W oczy zagląda nam groźba deflacji – inflacja jest teraz ostatnim problemem”. Z kolei premier przewidywał: „Zjawiska, które będą nam w najbliższym czasie groziły, to są zjawiska deflacyjne”.

Przedstawiona przez rząd nowelizacja budżetu państwa nie zawiera informacji o szeregu państwowych funduszy celowych (Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych) ani o innych kluczowych instytucjach jak NFZ czy Fundusz Przeciwdziałania COVID-19, co uniemożliwia rzetelną ocenę stanu finansów publicznych.

Rządowa informacja o nowelizacji budżetu państwa niewiele mówi o stanie finansów państwa. Nawet w normalnych czasach budżet państwa odpowiada za mniej niż połowę wydatków państwa – pieniądze podatników wydają też m.in. samorządy, ZUS czy NFZ. W czasie pandemii dodatkowo rząd wypchnął istotną część wydatków antykryzysowych do PFR i BGK, które odpowiadają za tzw. tarczę finansową i Fundusz Przeciwdziałania COVID-19.

Nowy Prezydent RP to szansa na prezydenckie weta dla szkodliwych i naruszających konstytucję rozwiązań proponowanych przez rządzących. Jedną z takich groźnych zmian może być wprowadzanie „pełniącego obowiązki Rzecznika Praw Obywatelskich”, na wzór wprowadzonych przez PiS p.o. I Prezesa Sądu Najwyższego oraz p.o. Prezesa Trybunału Konstytucyjnego (funkcję tę sprawowała Julia Przyłębska od 20 grudnia do 21 grudnia 2016 roku).

Zapowiedzi reorganizacji systemu sądownictwa powszechnego powinny budzić silny niepokój, zarówno tych, którzy przez ostatnie lata angażowali się w protesty przeciw upolitycznianiu sądów, jak również tych, którzy mogą kiedykolwiek wejść w kontakt z sądami. Prezydencki podpis może sprawić, że ustawa zezwoli na przeprowadzanie politycznie motywowanej weryfikacji sędziów, którzy z założenia maja być niezawiśli (zgodnie z art. 178 Konstytucji RP). 

Jako FOR wielokrotnie ostrzegaliśmy przed nadmiernym optymizmem co do dalszego uszczelniania VAT, wskazując, że jego trwałość zweryfikuje dopiero następne spowolnienie gospodarcze. Niestety mieliśmy rację – szacunki dra Sławomira Dudka, byłego dyrektora departamentu polityki makroekonomicznej Ministerstwa Finansów, a obecnie głównego ekonomisty Pracodawców RP pokazują, że już w 2019 roku luka VAT zaczęła ponownie rosnąć.

Kolejna propozycja nowelizacji Kodeksu postępowania karnego radykalnie ogranicza prawo do obrony. Sugerowane zmiany dotyczą m.in. aresztowych posiedzeń online. Podejrzany ani jego obrońca nie muszą już być obecni na sali rozpraw. Zmiany wprowadzane są w ramach luzowania obostrzeń i uzasadniane pandemią, chociaż w okresie ścisłego lockdownu posiedzenia odbywały się osobiście.

Choć rządzący wiedzieli, że może dojść do dochodzenia odszkodowań przez poszkodowane podmioty, zdecydowali się nie ograniczać (mimo że taka możliwość istniała) kosztów, które będzie w efekcie musiał ponieść Skarb Państwa. Gdyby zdecydowano się na drogę zgodną z prawem, czyli stan klęski żywiołowej wprowadzony na czas epidemii, skala ewentualnych roszczeń byłaby znacząco ograniczona. W chwili obecnej obywatele, w tym przedsiębiorcy, wiązani są licznymi obostrzeniami, z których większość ma wątpliwe umocowanie konstytucyjne.

25 tys. zł sięgnęły w 2019 roku wydatki publiczne w przeliczeniu na przeciętnego obywatela. Już po raz dziewiąty Forum Obywatelskiego Rozwoju (FOR) publikuje „Rachunek od państwa”, czyli zestawienie ubiegłorocznych wydatków publicznych w przeliczeniu na przeciętnego stałego mieszkańca Polski, niezależnie od wieku. Jak co roku, w FOR prowadzimy akcję informacyjną w okresie składania deklaracji podatkowych, aby w przystępny sposób zobrazować podatnikom za co płacą.