W obliczu kryzysu energetycznego, zaniedbania polityków w zakresie rozwoju i modernizacji polskiego sektora energetycznego stają się coraz bardziej widoczne. Mrożenie cen prądu to rozwiązanie kosztowne i krótkoterminowe, wynikające z zaniedbań w obszarze. Polski miks energetyczny, nadmiernie zależny od węgla, wymaga zdecydowanych działań modernizacyjnych, które jednak w obliczu obecnej polityki są systematycznie opóźniane. Za szczególnie priorytetowy należy uznać rozwój polskiej energetyki jądrowej.
Wykres 1. Wyniki indeksów PSCMI 1 i PSCMI 2 w latach 2018–2023 (ceny za tonę węgla w PLN)
Oprócz opóźnień w transformacji energetycznej i niedostatecznego rozwoju odnawialnych źródeł energii, polski sektor energetyczny zmaga się z konsekwencjami dynamicznych zmian na światowym rynku węgla. Rosnące ceny węgla, wynikające z globalnych tendencji ekologicznych i zmniejszającego się dostępu do tanich surowców, znacząco wpływają na koszty produkcji energii. Wzrost cen węgla na światowych rynkach, odnotowany przez Polski Indeks Rynku Węgla Energetycznego (PSCMI), podkreśla konieczność dywersyfikacji źródeł energii i poszukiwania alternatyw dla węgla.
Dodatkowo, polski sektor energetyczny stoi przed wyzwaniem związanym z rosnącymi cenami uprawnień do emisji CO2 w ramach systemu EU ETS. Ten mechanizm, mający na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych, stanowi szczególną trudność dla kraju, w którym produkcja energii opiera się głównie na węglu. Wzrost cen uprawnień do emisji CO2 znacząco zwiększa koszty operacyjne przedsiębiorstw energetycznych, wpływając bezpośrednio na ceny energii dla odbiorców końcowych. Wzrostów tych można było spodziewać się od dekad, co w tym gorszym świetle stawia krajowych polityków.
W obliczu tych wyzwań, polityka mrożenia cen energii, choć może wydawać się korzystnym rozwiązaniem z perspektywy krótkoterminowej, nie oferuje trwałego rozwiązania dla problemów sektora energetycznego. Ignorowanie wpływu rosnących cen uprawnień do emisji CO2, zmian na rynku węgla i brak działań na rzecz dywersyfikacji źródeł energii oraz inwestycji w odnawialne źródła energii, energetykę jądrową i technologie niskoemisyjne, skazują polską energetykę na dalsze zwiększanie kosztów i ryzyko niespełnienia unijnych wymogów klimatycznych.
Nadszedł czas, aby polityka energetyczna Polski zaczęła aktywnie odpowiadać na globalne i krajowe wyzwania, włączając w to dynamiczne zmiany na rynku węgla i systemie EU ETS. Konieczne jest zatem nie tylko przyspieszenie transformacji energetycznej, ale również strategiczne planowanie i inwestycje, które uwzględniają globalne tendencje rynkowe i ekologiczne, w tym inwestycje w energetykę jądrową. Tylko takie podejście pozwoli Polsce na osiągnięcie niezależności energetycznej rozwoju i bezpieczeństwa energetycznego w długiej perspektywie.
Tekst powstał w oparciu o Raport FOR: Polityka publiczna oparta na dowodach. Ocena Polski
Publikacja dostępna w pliku do pobrania poniżej.
Piotr Oliński, ekspert zewnętrzny FOR
[email protected]