2017-07-13
- 12 lipca 2017 r. Sejm, głosami posłów PiS i koła „Wolni i Solidarni”, uchwalił ustawy podporządkowujące Krajową Radę Sądownictwa władzy politycznej oraz drastycznie poszerzające uprawnienia Ministra Sprawiedliwości nad sądami powszechnymi do poziomu niespotykanego w Europie.
- Zmiany te naruszają Konstytucję RP (zwłaszcza art. 2, art. 7–8, art. 10, art. 173, art. 178–180, art. 186 ust. 1 oraz art. 187) oraz międzynarodowe standardy ustanowione przez Radę Europy, a także kryteria kopenhaskie, których spełnienie pozwoliło Polsce stać się członkiem Unii Europejskiej.
- Wprowadzenie w życie tych zmian oznacza przywrócenie PRL-owskiej zasady jednolitości władzy państwowej, czyli zniszczenie zasady podziału władz, który jest niezbędną cechą państwa prawa.
- Przyjęte rozwiązania to kolejny – po przejęciu Trybunału Konstytucyjnego, prokuratury i służby cywilnej – atak na państwo prawa. Następnym, jaskrawo drastycznym naruszeniem zasad praworządności, będzie uchwalenie nowej ustawy o Sądzie Najwyższym, której projekt, kilka godzin po uchwaleniu omawianych aktów i pod osłoną nocy, wniosło do Sejmu 49 posłów PiS.
- Propozycje zawarte w ustawie o KRS prowadzą do niespotykanego nigdzie w Unii Europejskiej podporządkowania tego organu władzom politycznym, co pozwoli im wskazywać kandydatów na sędziów, i tym samym obsadzać stanowiska w sądach.
- Nowelizacja Prawa o ustroju sądów powszechnych przyznała Ministrowi Sprawiedliwości pełną władzę w zakresie powoływania i odwoływania prezesów i wiceprezesów sądów wszystkich szczebli.
- Wybór sędziowskiej części Rady przez większość rządzącą i skrócenie kadencji obecnych członków KRS są niezgodne z jednoznacznie brzmiącymi przepisami Konstytucji RP dotyczącymi składu i ustroju KRS.
- Od teraz, wyłącznie od decyzji Ministra Sprawiedliwości zależeć będzie możliwość wysłania na emeryturę sędziego, który osiągnął odpowiedni wiek – mimo, że nadal wyrażał będzie chęć pozostania na stanowisku i będzie zdolny do orzekania.
- W toku prac legislacyjnych, posłowie wprowadzili poprawkę, która umożliwia przeprowadzenie „czystki” w Biurze KRS, tj. zwolnienia wszystkich jego pracowników bez przeprowadzenia żadnej merytorycznej oceny ich pracy.
- Po przejęciu przez PiS Trybunału Konstytucyjnego, organ ten nie będzie w stanie skontrolować przepisów o podporządkowaniu KRS politykom oraz wprowadzeniu wszechwładzy Ministra Sprawiedliwości nad sądami powszechnymi.
Dalsza część analizy dostępna w załączniku.
Read also in English.
Kontakt do autora:
Patryk Wachowiec
Analityk prawny FOR, prezes Fundacji Centrum Analiz dla Rozwoju
e-mail: [email protected]