2015-06-29
W trakcie dyskusji nad zmianami w polskim systemie emerytalnym często pojawiały się nieprawdziwe informacje na temat filaru kapitałowego. Potwierdzeniu tych tez służyły odwołania do chilijskiego systemu emerytalnego, na którym to wzorowana była polska reforma z 1999 r. Do najpopularniejszych mitów, nie znajdujących potwierdzenia w faktach, należały stwierdzenia:
- Repartycyjny system emerytalny w Chile (przed 1981 r.) funkcjonował dobrze, a reforma emerytalna była spowodowana głównie powodami ideologicznymi (polityka tzw. Chicago Boys);
- Kapitałowy system emerytalny prowadził do nieuchronnego generowania długu publicznego; nawet jeżeli tak się nie stało w Chile, to było to związane ze znacznymi wpływami z eksportu miedzi, którymi finansowano deficyty budżetowe będące pochodną reformy emerytalnej. Bogactwo surowcowe czyni więc przypadek tego kraju wyjątkowym, a zatem nie mającym zastosowania w innych państwach;
- Kryzys z 2008 r. podważył sens istnienia kapitałowego systemu emerytalnego, ponieważ „AFP (chilijski odpowiednik polskich OFE – przyp. autora) straciły w ciągu roku istotną część zysków wypracowanych w ciągu ćwierćwiecza;
- O klęsce chilijskiego systemu emerytalnego miały świadczyć niskie emerytury wypłacane przez AFP oraz to, że „trzech na czterech emerytów dostaje od państwa całą emeryturę, lub jej część (słowa prof. M. Riesco)”;
- Firmy zarządzające funduszami emerytalnymi pobierają bardzo wysokie opłaty za zarządzanie. W sumie chilijski system emerytalny oparty na prywatnych funduszach emerytalnych to „interes dla wąskiej grupy, która spekuluje naszymi pieniędzmi (słowa E. Lagosa)”;
- Dla gospodarki nie ma znaczenia, czy system emerytalny opiera się na prywatnych funduszach emerytalnych czy też państwowym funduszu emerytalnym.
W kontekście powyższych mitów wnioski płynące z analizy blisko 35 lat doświadczeń chilijskiego systemu emerytalnego dla Polski są następujące:
- Kapitałowy system emerytalny jest sprawnym mechanizmem gromadzenia oszczędności na poczet emerytury.
- Istotna jest promocja ciągłości odprowadzania składek emerytalnych oraz rozpoczęcia ich odprowadzania w jak najmłodszym wieku.
- Niezbędne jest wzmocnienie konkurencji między firmami zarządzającymi funduszami emerytalnymi w celu redukcji wysokości opłat za zarządzanie.
- Kapitałowy system emerytalny przyczynia się do przyspieszenia wzrostu PKB, a tym samym wyższych przyszłych świadczeń emerytalnych.
Autor:
Paweł Wieprzowski
Kontakt:
Forum Obywatelskiego Rozwoju
tel. +48 22 628 85 11, +48 726 621 240
e-mail: [email protected], www.for.org.pl