Komu i ile winna jest Grecja?
Trzeba rozróżnić zadłużenie greckiego rządu1 (zaciągnięte zarówno u własnych obywateli jak i za granicą) od zadłużenia zagranicznego Grecji (czyli długi zaciągnięte przez grecki rząd, bank centralny, firmy i obywateli za granicą).
Dług publiczny
Na koniec 3 kw. 2014 roku grecki sektor finansów publicznych był zadłużony na 315,5 mld euro (Eurostat), z czego ponad 2/3 przypadało na programy pomocowe finansowane przez pozostałe państwa strefy euro oraz MFW. Środki pomocowe były wypłacone w ramach dwóch programów (drugi wciąż trwa). W ramach pierwszego programu pozostałe kraje strefy euro pożyczyły rządowi Grecji 52.9 mld EUR, a MFW kolejne 20.1 mld EUR. W ramach drugiego programu wypłaty dotychczas wyniosły 141,9 mld EUR z EFSF (European Financial Stability Facility, który gwarantują państwa członkowskie strefy euro) oraz 12 mld EUR z MFW2. W praktyce oznacza to, że jakakolwiek istotna redukcja długu Grecji musiałaby odbyć się kosztem pozostałych państw członkowskich, czyli mówiąc wprost na koszt podatników z pozostałych państw strefy euro.
Zadłużenie zagraniczne
na koniec 3 kw. 2014 roku zadłużenie zagraniczne Grecji wynosiło 412 mld EUR (Bank of Greece),
w tym:
273 mld EUR zadłużenia sektora finansów publicznych
35 mld EUR zadłużenia banku centralnego
76 mld EUR zadłużenia sektora bankowego
20 mld EUR zadłużenia pozostałych sektorów.
Zadłużenie zagraniczne sektora finansów publicznych to przede wszystkim programy pomocowe opisane w powyższym podpunkcie. Należy zwrócić uwagę na zadłużenie banku centralnego – są to zobowiązania Banku Grecji wobec Eurosystemu, Póki Grecja jest w strefie euro, kwota ta nie ma dużego praktycznego znaczenia, jednak w przypadku opuszczenia przez nią strefy euro zobowiązania te wymagałyby spłaty. Obecnie ta kwota jest relatywnie niewielka, ale należy pamiętać, że jeszcze w 2012 roku zobowiązania te przekraczały 100 mld EUR. Było to związane z niepewnością odnośnie dalszego członkowstwa Grecji w strefie euro i wycofywaniem przez Greków i obcokrajowców środków z Grecji (nikt nie chce trzymać pieniędzy w greckich bankach, licząc się z wprowadzeniem drachmy i załamaniem jej kursu).
1Właściwie sektor finansów publicznych, obejmujący rząd centralny, władze lokalne i fundusze ubezpieczeń społecznych; niemniej w Grecji jak w większości państw zdecydowana większość długów przypada na rząd centralny.
2http://ec.europa.eu/economy_finance/assistance_eu_ms/greek_loan_facility/index_en.htm
Kontakt do autorów:
Aleksander Łaszek – ekonomista FOR
e-mail: [email protected]
tel. 695 286 386
Marek Tatała – ekonomista FOR
e-mail: [email protected]
Więcej w pliku do pobrania.