W dniu 11 marca 2016 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw. Ustawa ta ma w założeniu cofać skutki tzw. „wielkiej reformy” procedury karnej, która weszła w życie 1 lipca 2015 r. Rządzący nie poprzestali jednak na cofnięciu uprzednio przeprowadzonej reformy. W trakcie prac legislacyjnych (w Podkomisji Stałej ds. nowelizacji prawa karnego) wprowadzono poprawkę zawierającą nową, szkodliwą regulację. Mowa o nowym brzmieniu art. 168a oraz dodatkowym przepisie art. 168b Kodeksu postępowania karnego. Eliminują one możliwość stwierdzenia przez sąd, że dopuszczenie określonego dowodu w postępowaniu karnym jest niedopuszczalne z uwagi na jego pozyskanie w drodze czynu zabronionego. Zmiany te otwierają organom ścigania i służbom specjalnym furtkę do omijania prawa. Wejdą one w życie 15 kwietnia 2016 r.
OPIS PRZYPADKU
Ustawa nowelizująca przepisy procedury karnej z dnia 27 września 2013 r., która weszła w życie w dniu 1 lipca 2015 r. przewidywała regulację, której zręby są zbliżone do anglosaskiej koncepcji tzw. owoców zatrutego drzewa (ang. fruit of the poisoned tree). Wprowadzony wskazaną powyżej nowelizacją przepis art. 168a k.p.k. przewidywał bowiem, iż niedopuszczalne jest przeprowadzenie i wykorzystanie dowodu uzyskanego do celów postępowania karnego za pomocą czynu zabronionego, o którym mowa w art. 1 § 1 Kodeksu karnego. Chodziło więc o możliwość wyeliminowania z postępowań karnych dowodów pozyskanych niezgodnie z prawem. Zmiana ta była oceniana pozytywnie przede wszystkim jako mechanizm służący kontroli działalności służb specjalnych i organów ścigania w zakresie czynności podejmowanych w celu pozyskiwania dowodów.
W dniu 11 marca 2016 r. Sejm uchwalił ustawę, mocą której cofnął skutki wskazanej powyżej reformy. Nowelizacja Kodeksu postępowania karnego ma wejść w życie 15 kwietnia 2016 r. Nie poprzestano jednak wyłącznie na prostym przywróceniu poprzedniego stanu prawnego. W toku prac legislacyjnych zdecydowano bowiem o zmianie brzmienia art. 168a k.p.k. Począwszy od 15 kwietnia 2016 r., przepis ten ma przewidywać, że sąd nie będzie mógł uznać dowodu za niedopuszczalny wyłącznie na tej podstawie, że został uzyskany z naruszeniem przepisów postępowania lub za pomocą czynu zabronionego, o którym mowa w art. 1 § 1 k.k., chyba że dowód taki został uzyskany w związku z pełnieniem przez funkcjonariusza publicznego (np. policjanta lub agenta CBA) obowiązków służbowych w wyniku: zabójstwa, umyślnego spowodowania uszczerbku na zdrowiu lub pozbawienia wolności. Oprócz tego, uchwalono także nowy przepis art. 168b. Przewiduje on, że w przypadku, gdy w wyniku kontroli operacyjnej5 uzyska się dowód popełnienia innego przestępstwa (ściganego z urzędu lub przestępstwa skarbowego) niż przestępstwo będące przyczyną zastosowania tej kontroli, względnie dowód popełnienia przestępstwa przez inną osobę niż ta, wobec której ww. kontrolę zastosowano, dowód taki będzie mógł zostać wykorzystany w postępowaniu karnym. Decyzję w tej kwestii będzie natomiast podejmował prokurator. (Czytaj dalej>>)
