Jeśli polskie organy podatkowe – zwłaszcza kontrola podatkowa i kontrola skarbowa – działałyby sprawnie, do skutecznego wyegzekwowania zobowiązań podatkowych wystarczałby im zapewne trzyletni termin przedawnienia. Dokładnie taki jest termin przedawnienia zobowiązań jednego przedsiębiorcy wobec drugiego i cywilnych zobowiązań okresowych (art. 118 Kodeksu cywilnego).
W przypadku zdecydowanej większości zobowiązań podatkowych termin ten jest jednak prawie dwukrotnie dłuższy – wynosi 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy (art. 68 § 2 i 3 Ordynacji podatkowej). Z perspektywy praworządności i ochrony zaufania obywatela do państwa nie stanowi to jednak głównego problemu. Ważniejsze, że również ten długi termin przestał wystarczać organom podatkowym. Na przykład nagminnie wszczynają postępowania karno-skarbowe przeciwko podatnikom nie dlatego, że posiadają jakiekolwiek dowody popełnienia wykroczenia lub przestępstwa karno-skarbowego, tylko aby nie dopuścić do upływu terminu przedawnienia (zgodnie z art. 70 § 6 ust. 1 Ordynacji wszczęcie postępowania karno-skarbowego przerywa bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego; w takim przypadku termin ten liczony jest od nowa).
***
W ubiegłym miesiącu FOR opublikowało analizę nowelizacji Ordynacji podatkowej, której projekt pod koniec ubiegłego roku zgłosił Prezydent Bronisław Komorowski (Dz.U. 2015, poz. 1197). Pisaliśmy, że w trakcie procesu legislacyjnego w Sejmie z pierwotnego projektu wykreślono wszystkie przepisy mające uniemożliwić organom skarbowym manipulowanie terminami przedawnienia zobowiązań podatkowych. Z kolei w publikacji Rządowa nowelizacja Ordynacji podatkowej: Więcej fiskusa, mniej podatnika wyjaśnialiśmy, jak procedowany równolegle projekt rządowy zmiany ustaw podatkowych (Dz.U. 2015, poz. 1649) wprowadził zmiany, jeszcze bardziej niż wcześniej, zdające podatnika na łaskę fiskusa.
Po publikacji tych tekstów zgłosił się do nas jeden z czytelników, przesyłając swoje uwagi dotyczące dwóch ważnych, dodatkowych aspektów opisywanych przez nas zmian. Teraz publikujemy tekst oparty na tych uwagach, zachęcając inne osoby do dzielenia się z nami podobnymi spostrzeżeniami. Prosimy przesyłać je przez formularz znajdujący się na stronie lepszepodatki.pl
Analiza powstała w ramach projektu: LepszePodatki.pl
Autor:
Dariusz Adamski
Koordynator projektu LepszePodatki.pl, profesor prawa na Uniwersytecie Wrocławskim