13 grudnia br. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy – Prawo o zgromadzeniach1. Przegłosowana wersja ustawy uwzględnia dwie istotne poprawki zgłoszone przez Senat. Niezależnie od przyjęcia tych poprawek, jeżeli nowelizacja wejdzie w życie, drastycznie ograniczona zostanie możliwość organizowania kontrmanifestacji do tzw. zgromadzeń cyklicznych. Dodatkowo, istotne kompetencje w przedmiocie decydowania o miejscu i czasie organizowania zgromadzeń nowelizacja przekazuje organowi rządowemu – wojewodzie. Proponowane zmiany zagrażają podstawowym prawom i wolnościom człowieka i obywatela, tj. wolności zgromadzania i prawu do wyrażania własnych poglądów, a przez to naruszają prawa i wolności konstytucyjne oraz przepisy prawa międzynarodowego. Prezydent RP, jako osoba stojąca na straży konstytucji, powinien w imię obrony praw i wolności obywatelskich odmówić podpisania omawianej ustawy.
W dniu 2 grudnia br. Sejm uchwalił nowelizację ustawy z dnia 24. lipca 2015 r. Prawo o zgromadzeniach i przekazał ją do prac Senatu. 6 grudnia senacka Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przyjęły ustawę bez jakichkolwiek poprawek. Po apelach ze strony organizacji pozarządowych2 i ostrej krytyce m.in. Rzecznika Praw Obywatelskich, Sądu Najwyższego3, czy też instytucji międzynarodowych (Rada Europy, OBWE)4, Senat przyjął 7 grudnia dwie znaczące poprawki do ww. ustawy – wycofano przepis o nadrzędności zgromadzeń państwowych i religijnych nad pozostałymi zgromadzeniami oraz wprowadzono 14-dniowy okres vacatio legis (pierwotnie ustawa miała wejść w życie z dniem ogłoszenia). 13 grudnia Sejm uchwalił nowelizację, uwzględniając powyższe poprawki Senatu. Co istotne, nawet po ich uwzględnieniu, zarzuty co do niezgodności ustawy z Konstytucją i prawem międzynarodowym pozostają w pełni aktualne. Ustawa nie powinna wejść w życie w obecnym brzmieniu.
Zwracamy się do Prezydenta RP i apelujemy, aby w imię obrony praw i wolności obywatelskich odmówił podpisania omawianej ustawy.
Treść całego komunikatu w załączniku.
1 Druk sejmowy nr 1044.
2 Apel w sprawie odrzucenia projektu w całości podpisało 194 organizacji pozarządowych, w tym FOR. Stanowisko organizacji międzynarodowych dostępne w Internecie: http://wiadomosci.ngo.pl/wiadomosc/2005928.html.
3 Opinia do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo o zgromadzeniach sporządziło 30 listopada br. Biuro Studiów i Analiz Sądu Najwyższego, sygn. BSA I-021-499/16.
4 Wspólne stanowisko zajęli w tej sprawie Szef Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE Michael Georg Link i komisarz praw człowieka Rady Europy Nils Muiżnieks (por. http://www.coe.int/en/web/commissioner/-/european-human-rights-officials-voice-serious-concerns-over-changes-to-polish-laws-on-freedom-of-assembly – dostępne w dniu 11.12.2016).
Kontakt do autorów:
Justyna Baszczeska
Analityk FOR
e-mail: [email protected]
Karolina Wąsowska
Analityk FOR
e-mail: [email protected]