Raport FOR: Rozwój Polski po socjalizmie

2020-12-17

W dniu 31. rocznicy ogłoszenia „planu Balcerowicza”, Forum Obywatelskiego Rozwoju prezentuje raport „Rozwój Polski po socjalizmie” w którym znajdą Państwo m.in. 7 najbardziej niewygodnych faktów dla krytyków transformacji.

Według danych Penn World Table w latach 1989–2017 PKB na mieszkańca wzrósł w Polsce o 202%. Polska po 1989 r. rosła najszybciej spośród 11 posocjalistycznych państw członkowskich UE. Istnieją duże rozbieżności w szacunkach dochodów w 1989 roku, ale Polska była prawdopodobnie najbiedniejszym ze wszystkich krajów bloku wschodniego, które dołączyły później do UE. Total Economy Database szacuje dochody Czechów w 1989 roku na wyższe o 85%, a Węgrów o 59% od Polaków. Penn World Table 9.1 i Maddison Project 2018 szacują dużo większą lukę w stosunku do Czechów i nieco mniejszą w stosunku do Węgrów. Od tego czasu wyprzedziliśmy Węgry, a jednocześnie znacznie zmniejszyliśmy dystans do Czech.
Ostatnie 30 lat to okres największych sukcesów gospodarczych Polski od czasu odzyskania przez nasz kraj niepodległości w 1918 r. O ile poziom życia Polaków w przededniu I wojny światowej w 1913 r., na koniec II RP w 1938 r. i na koniec PRL w 1988 r. oscylował wokół 20% PKB na mieszkańca USA, o tyle – dzięki rozwojowi w III RP – obecnie stanowi już ok. 50% PKB na mieszkańca USA (Trzeciakowski, 2018).
Wzrost dochodów we wszystkich polskich regionach. W latach 2000–2017 we wszystkich województwach PKB na mieszkańca rósł szybciej od średniej unijnej.
W Polsce nie doszło do dezindustrializacji. Trzeba zauważyć, że wbrew popularnym opiniom o upadku polskiego przemysłu na skutek transformacji gospodarczej według danych OECD w latach 1990–2018 produkcja przemysłowa wzrosła o 292%, a przetwórstwo przemysłowe – o 484%.
W latach 1990–2017 współczynnik wyrażający liczbę zgonów niemowląt spadł z 1,93% do 0,4% urodzeń żywych. Zbliżył się do średniej unijnej (0,36%) i jest niewiele wyższy niż w Niemczech (wykres 2.8.). Z kolei oczekiwana długość życia w momencie narodzin wzrosła w Polsce z 66,2 do 73,8 roku dla mężczyzn oraz z 75,2 do 81,7 roku dla kobiet (GUS, 2019).
Badania pokazują, że gospodarki centralnie planowane wytwarzały więcej dwutlenku węgla niż bogatsze od nich gospodarki wolnorynkowe (w przeliczeniu na dolara PKB). Transformacja gospodarcza przyczyniła się do ograniczenia emisji CO2. Przykładowo, w Polsce w latach 1989–2017 emisja spadła o 23%. Spadek ten przedstawia się jeszcze bardziej imponująco, gdy uwzględni się wzrost gospodarczy. W przeliczeniu na dolara PKB, emisja CO2 zmniejszyła się w tym okresie z 0,9 kg do 0,2 kg.
Wzrost udziału Polski w światowym eksporcie towarów i usług w latach 1990–2018 jest imponujący, szczególnie jeśli weźmie się pod uwagę zachodzącą ekspansję eksportową Chin (wykres 2.13.)