W styczniu b.r. CATO Institute zamieścił w czołowych amerykańskich gazetach oświadczenie przeciwko planom prezydenta Obamy, aby zwiększyć wydatki publiczne w odpowiedzi na kryzys gospodarczy. Pod oświadczeniem podpisało się wielu ekonomistów, w tym trzech laureatów nagrody Nobla: James Buchanan, Edward Prescott, Vernon Smith.
Ike Brannon i Chris Edwards w artykule ?Keynesistowska pomyłka Baracka Obamy? argumentują dlaczego 800 mld dolarów wydatków nie pomoże amerykańskiej gospodarce. Według autorów nawrót do teorii keynesistowskich wynika z politycznych oczekiwań. Koncepcja interwencjonizmu państwa w celu pobudzenia gospodarki opierała się na założeniu o zawodności rynku. Jednakże, dominacja myśli keynesistowskiej w ekonomii skończyła się w latach ?70tych wraz z narastającym deficytem, inflacją i bezrobociem. W tym czasie noblista Milton Friedman argumentował, że wielki kryzys nie wynikł z zawodności rynku, lecz z błędnej polityki monetarnej władz.
Jednakże, nawet gdyby teoria keynesistowska była słuszna, wymaga ona, aby instrumenty antycykliczne wprowadzone były w odpowiednim momencie. Doświadczenia USA pokazują, że podobne strategie były często nieodpowiednio dopasowane i osadzone w czasie, aby pomóc gospodarce. Ponadto współczesne teorie sugerują, że program pobudzający może doprowadzić do inflacji i wzrostu długu publicznego bez pożądanego efektu prowzrostowego. Politycy powinni ostrożniej podchodzić do pomysłów na wyjście z recesji. Chęć polityków do szybkiego reagowania może prowadzić do przyjmowania rozwiązań nieefektywnych. Plan ratunkowy z początku 2008 roku opiewający na 170 miliardów dolarów nie doprowadził do pobudzenia gospodarki. Głównym celem prowadzonej polityki powinno być zaś wspieranie wzrostu długofalowego, a obecny plan ratunkowy oznacza silny wzrost obciążeń młodego pokolenia. Autorzy podsumowują artykuł krytycznym spostrzeżeniem Roberta Barro, że ?kryzys gospodarczy nie unieważnia wszystkiego czego nauczyliśmy się o makroekonomii od 1936 roku?.
Więcej na stronie Instytutu Cato.
*Cato Institute jest jednym z czołowych amerykańskich think-tanków promujących liberalną myśl ekonomiczną.
– Jan Baran