500+

W marcu urodziło się 27 tys. dzieci. Jest to najgorszy wynik od grudnia 2015 r. - Pierwszy raz spadliśmy do poziomu sprzed programu 500 plus. 

Pieniądze nie rosną na drzewach - mówi w programie specjalnym Wirtualnej Polski prof. Leszek Balcerowicz. W ten sposób profesor odpowiada na pytanie, co zrobić z dotychczas uruchomionymi programami socjalnymi, takimi jak "Rodzina 500+" i wypłata tak zwanej "13-stej emerytury".

- Po jednej stronie mamy trwały wzrost wydatków (rozszerzenie 500+) i ograniczenie dochodów (obniżki PIT), a po drugiej jednorazowe dochody, które łatają dziurę tylko w 2020 r. - komentuje Aleksander Łaszek, główny ekonomista FOR.

I dodaje: - Patrząc na wieloletni plan finansów państwa, można odnieść wrażenie, że rząd przede wszystkim przejmuje się tylko najbliższym rokiem, zakładając, że potem jakoś to będzie albo coś zaoszczędzimy.

Zdaniem ekonomisty przejadamy okres dobrej koniunktury. I rośnie ryzyko, że z głębszymi problemami finansów publicznych będziemy musieli zmierzyć się w przyszłości, gdy sytuacja będzie gorsza.

Politycy dotrzymali słowa m.in. przy programie Rodzina 500 plus, przy czym – jak podkreślają autorzy raportu – mimo że Polacy go sobie chwalą, to jednak jest on krytykowany za niewielką skuteczność w poprawie sytuacji demograficznej w Polsce. Zgodnie z raportem Forum Obywatelskiego Rozwoju, w 2017 roku odnotowano niewielki wzrost liczby urodzeń, a w 2018 roku nastąpił ich spadek. FOR podkreśla również, że następujące po wprowadzeniu programu zjawisko zmniejszenia ubóstwa miało mniejszą skalę niż zakładano, z samym programem wiążą się wysokie koszty realizacji, które ograniczają wydatki państwa na inne cele.

Jak wynika między innymi z analizy 500+ wykonanej na zlecenie Fundacji Forum Obywatelskiego Rozwoju program 500+ nie ma prawie w ogóle zauważalnego wpływu na dzietność Polaków. A z problemem biedy można by o wiele skuteczniej walczyć za małą część tej kwoty, którą pochłania świadczenie 500+.

– Partie obiecują przede wszystkim większe transfery socjalne zwiększające konsumpcję. Mało propozycji związanych jest z podnoszeniem aktywności zawodowej – wtóruje Aleksander Łaszek, główny ekonomista FOR

Leszek Balcerowicz, an economist who played a key role in Poland’s transition from communism to capitalism and now runs FOR, a foundation focused on civic development, said the spending was coming at the cost of funding other essential services like health care and education.

Politycy dotrzymali słowa m.in. przy programie Rodzina 500 plus, przy czym – jak podkreślają autorzy raportu – mimo że Polacy go sobie chwalą, to jednak jest on krytykowany za niewielką skuteczność w poprawie sytuacji demograficznej w Polsce. Zgodnie z raportem Forum Obywatelskiego Rozwoju, w 2017 roku odnotowano niewielki wzrost liczby urodzeń, a w 2018 roku nastąpił ich spadek. FOR podkreśla również, że następujące po wprowadzeniu programu zjawisko zmniejszenia ubóstwa miało mniejszą skalę niż zakładano, z samym programem wiążą się wysokie koszty realizacji, które ograniczają wydatki państwa na inne cele.

W ubiegłym roku na wypłatę świadczeń przeznaczono ponad 20 mld zł. Forum Obywatelskiego Rozwoju twierdzi, że by zniwelować skrajne ubóstwo dzieci, potrzeba byłoby jedynie 12,4 proc. całkowitych rocznych kosztów programu. Na tę kwestię zwraca uwagę również dr Brzeziński. Po zniesieniu w tym roku progu dochodowego na pierwsze dziecko w 2020 r. koszt programu przekroczy 40 mld zł.

Największe kontrowersje budzi chyba jednak rozszerzenie programu.

– Ten ruch odwraca do góry nogami oryginalne cele – mówi dr Aleksander Łaszek, główny ekonomista Forum Obywatelskiego Rozwoju. Jeszcze kilka miesięcy przed ogłoszeniem decyzji o rozszerzeniu programu PiS mówił, że program jest idealnie skalibrowany i w ogóle nie wspominano o tym, że zostanie zmodyfikowany.

– Jest to tylko działanie przedwyborcze. Najlepszym dowodem jest wieloletni plan finansowy państwa. Wpisano tam wzrost wartości transferów socjalnych w relacji do PKB z 14,9 proc. w 2018 do 15,7 proc. w tym roku, a potem, w kolejnych latach, systematyczny spadek kolejno do 15,3 proc., 15,2 proc. i 15 proc. – zauważa Łaszek.