Analizy

Opublikowana 17 lipca br. analiza Centrum für Europäische Politik poświęcona jest przedstawionemu wiosną przez Komisję Europejską projektowi dyrektywy w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych w łańcuchu dostaw żywności.

Tocząca się w Polsce dyskusja na temat dużego zróżnicowania płac oraz nierówności dochodowych skupia się na podziale wartości dodanej wytwarzanej w gospodarce między pracowników (płace), pracodawców (zyski) i państwo (podatki). Pomija to kluczowy problem  dużego zróżnicowania produktywności w gospodarce. Tymczasem wysiłek wielu osób w Polsce pracujących w niewydajnych podmiotach jest nieefektywny, co przekłada się na ich niskie płace i mały wkład we wzrost gospodarczy.  

W ostatnich latach do Polski napłynęli liczni pracownicy ze Wschodu – w 2017 roku według szacunków NBP przebywało w Polsce przeciętnie 900 tys. pracowników z Ukrainy. Większość pracuje tymczasowo na podstawie ważnych kilka miesięcy oświadczeń o powierzeniu pracy cudzoziemcowi, które nie pozwalają ubiegać się o prawo stałego pobytu. Polska administracja bardzo niechętnie przyznaje polskie obywatelstwo – w 2016 roku osobom spoza UE przyznano ich tylko 3,5 tys. – na czym gospodarczo tracimy.

Od lat najniżej ocenianą składową indeksów praworządności lub raportów Doing Business jest długość postępowań przed sądami oraz ich nieuzasadniona przewlekłość. Dotychczasowe działania podjęte przez PiS nie skupiały się na poprawie tych kwestii. Przeciwnie, poprzez utrzymywanie wakatów w sądach powszechnych czy destabilizację systemu prawnego potęgowały wcześniejsze problemy.

Przedmiotem najnowszej analizy Centrum für Europäische Politik jest unijna propozycja ograniczenia ilości odpadów z tworzyw sztucznych. Propozycja ta, zawarta w komunikacie ze stycznia 2018 r., powstała w ramach istniejącego od 2015 r. planu utworzenia w UE tzw. gospodarki o obiegu zamkniętym (circular economy) – gospodarki, która unika powstawania nieużytecznych odpadów tak bardzo, jak to tylko możliwe. Tym razem Unia chce sprawić, żeby recyklingowi podlegało niemal 100 proc. – a nie tylko 30 proc. – z około 25 mln ton odpadów plastikowych, jakie corocznie są wytwarzane w europejskiej gospodarce. Nie bez znaczenia jest fakt, że rocznie nawet 500 ton plastikowych odpadów z terytorium UE ląduje w oceanach.

Liczba mieszkań na 1000 mieszkańców w Polsce jest niższa niż w Europie Zachodniej, ponieważ jesteśmy biedniejszym krajem. Przy mieszkaniach obowiązują te same zasady co przy innych dobrach – bogate społeczeństwa stać na więcej. Dlatego państwo przede wszystkim powinno wspierać wzrost PKB, a jak pokazują dotychczasowe doświadczenia Polski i innych krajów, liczba mieszkań też będzie rosła.

W opublikowanym w kwietniu br. opracowaniu Centrum für Europäische Politik analizuje ważny pomysł Komisji Europejskiej, jakim jest utworzenie systemu wspierania przez UE reform strukturalnych w państwach członkowskich (tzw. „reform delivery tool”). 

Szybki wzrost gospodarczy w Polsce w ciągu ostatnich 2 lat jest efektem bardzo dobrej koniunktury u naszych głównych partnerów handlowych, których gospodarki rosną w tempie najszybszym od 2011 roku. Rząd PiS nie wykorzystuje dobrej koniunktury do naprawy finansów publicznych – spadek długu publicznego w 2017 roku o 3 mld zł był wynikiem tylko i wyłącznie umocnienia się złotego – gdyby nie efekty kursowe, dług publiczny wzrósłby o 22 mld zł. W ciągu ostatnich 2 lat w 20 państwach UE dług publiczny w relacji do PKB spadł silniej niż w Polsce.

W 1989 roku Polska wraz z innymi krajami bloku wschodniego stanęła przed historyczną szansą przekształcenia skrajnie niewydajnej gospodarki centralnie planowanej w gospodarkę wolnorynkową na wzór zachodni. Socjalizm, system zakładający monopol własności państwowej i totalną dominację państwa nad sferą ekonomiczną, poniósł klęskę. Nakazy i przydziały wypierające dobrowolną rynkową współpracę nie zdały egzaminu. W sferze politycznej w wielu krajach położono kres dyktaturze, wprowadzając instytucje demokratyczne.

Dobrze funkcjonujący prywatny rynek najmu pomaga młodym osobom rozpocząć samodzielne życie. Potrzeby mieszkaniowe zaliczane są do podstawowych potrzeb człowieka. Najpopularniejszą formą zaspokojenia tych potrzeb jest zakup nieruchomości. Dla wielu osób ta opcja jest często ograniczona przez zbyt niski poziom oszczędności lub niewystarczającą zdolność kredytową. W takim przypadku alternatywą jest najem mieszkania, co wymaga jednak dobrze funkcjonującego prywatnego rynku najmu. Rynek ten jest szczególnie istotny dla osób rozpoczynających dorosłe życie, dla których najem mieszkania jest często jedyną możliwością, aby usamodzielnić się.