Analiza 1/2013: Zmarnowana dekada, czyli nieudane próby zwiększania stopy zatrudnienia osób w wieku przedemerytalnym na przykładzie Słowenii
Synteza
• Słowenia jest małą gospodarką, nastawioną proeksportowo, która w 2009 r. doświadczyła jednego z najgłębszych spadków PKB w całej UE (-7,8 proc. rok do roku).
• W 2011 r. wskaźnik aktywności zawodowej osób w wieku przedemerytalnym (55-64), wyniósł jedynie 36,5 proc., co jest drugą najniższą wartością w krajach Wspólnoty. Jednocześnie, analogiczny wskaźnik dla ogółu populacji w wieku produkcyjnym wyniósł 70,3 proc., co z kolei jest wartością niewiele niższą od unijnej średniej.
• W roku 2000 przyjęto kompleksową reformę emerytalną, która wprowadzała w życie system trójfilarowy. Szybko okazała się być nieskuteczna w walce ze zwiększającymi się kosztami wypłat emerytur, co skutkowało stworzeniem projektu nowej ustawy przewidującej m.in. podwyższenie ustawowego wieku emerytalnego.
• Projekt ten został wprawdzie przyjęty przez słoweński parlament w grudniu 2010 r., jednak związki zawodowe po zebraniu odpowiedniej liczby podpisów, złożyły wniosek o przeprowadzenie referendum, w którym 5 czerwca 2011 r. Słoweńcy opowiedzieli się za odrzuceniem potrzebnych rozwiązań.
• Na forum Zgromadzenia Państwowego 4 grudnia 2012 r. poddano pod głosowanie wniosek o przyjęcie dokumentu zawierającego w sobie zdecydowaną większość rozwiązań zawartych w odrzuconym wcześniej w referendum projekcie ustawy emerytalnej. Ustawa została przyjęta, a reforma emerytalna weszła w życie z dniem 1 stycznia 2013 r.
• Na przestrzeni badanego okresu (2000-2011), przeciętny efektywny wiek emerytalny kobiet wzrósł o 2 lata i 7 miesięcy, osiągając wartość 58 lat i 8 miesięcy. W przypadku mężczyzn mamy do czynienia ze wzrostem jedynie o 9 miesięcy (w 2011 r. wynosił on 61 lat i 9 miesięcy).
• Słowenia jest w czołówce krajów OECD o najbardziej restrykcyjnej prawnej ochronie zatrudnienia (EPL). Reforma mająca walczyć z przeregulowaniem rynku pracy, tzw. ustawa o „mini-pracach”, została odrzucona w referendum w kwietniu 2011 r.
• Dotychczasowy skromny przyrost aktywności zawodowej osób w wieku 55-64, można zawdzięczać zmniejszeniu opodatkowania pracy, większemu naciskowi położonemu na aktywną politykę rynku pracy, oraz ustawie emerytalnej z 2000 r., która mimo wszystko była potrzebna rynkowi zatrudnienia.
• Główną przeszkodą na drodze do wdrożenia gruntownych reform gospodarczych jest źle skonstruowane prawo konstytucyjne, które nakładając na rządzących obowiązek przeprowadzania referendów po zebraniu 40 tys. podpisów za jego organizacją, sprzyja wykorzystywaniu demokracji do blokowania niezbędnych, jednak niepopularnych rozwiązań. Debata mająca na celu wypracowanie nowych rozwiązań wciąż trwa.
Kontakt do autora:
Konrad Wąsikiewicz
[email protected]
tel. 513 480 796
Pliki do pobrania:
